Tüm dünyada 15 Ekim, “Beyaz Baston Körler ve Güvenlik Günü” olarak anılıyor. Tıpkı beyaz baston gibi görmeyenlerin hayatlarını kolaylaştıran teknoloji destekli ürünlere bakıyoruz.
“Beyaz Baston”un hikayesi 15 Ekim gününün tüm dünyada “Beyaz Baston Körler ve Güvenlik Günü” olarak kutlanmasını sağlamış. Beyaz Baston’u kullanan ilk kişi, 1921 yılında Londra’da trafik kazası sonucu görme yetisini kaybeden fotoğraf sanatçısı James Biggs oldu. Biggs, dış dünyanın kendisini fark etmesi için bastonunu beyaza boyadı. Uygulama sonraki yıllarda yaygınlaştı ve Fransa’daki Körler Örgütü, 1931 yılına gelindiğinde “Beyaz Baston”un simgeleştirilmesine karar verdi. Beyaz Baston, körlerin bağımsızlaşmasının ve özgürleşmesinin sembolü oldu.
Baston; görme engellilerin çarpma ya da düşme sonucu yaralanma, sakatlanma riskini azaltıp onların hayata daha kolay karışmasını sağlıyor. Tıpkı baston gibi, çeşitli teknolojik ürünler de göremeyenlerin yaşam kalitesini artırıyor. İşte 15 Ekim Beyaz Baston Körler ve Güvenlik Günü vesilesiyle görme engellilere yönelik tasarlanan teknolojilere mercek tutuyoruz.
Akıllı Baston: Türkiye'de Vestel ve WeWalk mühendisleri tarafından geliştirilen akıllı baston, ülkemizde üretiliyor. Google Maps ve sesli asistan Alexa ile uyumlu bir şekilde çalışan ürün, uzun bir batarya ömrüne sahip. WeWalk, görme engellilerin önündeki engelleri sensörü yardımıyla kullanıcısına bildiriyor. Ultrasonik sensörünün yanı sıra titreşimli uyarı motorları da olan WeWalk, aynı zamanda kullanıcıların telefonlarını baston üzerinden kontrol edebilmesini de sağlıyor ki bu da büyük bir kolaylık. WeWalk, Thomas Edison Vakfı tarafından Edison ödülüne layık görülürken TIME dergisi tarafından 2019 yılının en iyi icatlarından birisi olarak seçilmişti.
Dot “Braille Akıllı Saati”: Görme engelliler için Braille alfabesi kullanılarak tasarlanan bu akıllı saat görme engellilerin iletişimlerini sürdürmesini sağlıyor. Engelli bireyler, bu saat üzerinden mesajlarına erişebilirken üzerindeki noktalı alfabe sayesinde kitap okuyor, tweet okuyup tweet gönderebiliyor. E-postaları okuyup mesaj yazmaya da olanak sağlayan cihaz görme engellilerin erişilebilirliklerini artırıyor.
EyeSense: Nesnelerin rengini tanıyabilen bu uygulama, Türk Telekom tarafından görme engelliler için geliştirilen sesli uyarı sistemiyle kullanıcıya, etrafındaki objelerin ve renklerin bilgisini sesli olarak veriyor. Telefonu bir nesneye tutan kullanıcı o anda nesnenin renginin ne olduğunu duyuyor. Kullanıcının bunu yapmak için telefonunun kamerasını kullanması yeterli.
Seeing AI: Microsoft’un Türkçe sürümü de olan Seeing AI uygulaması, yapay zeka ve bulut teknolojilerini kullanarak görme engellilerin gündelik hayatını kolaylaştırıyor. Uygulama, iOS kullanıcıları tarafından ücretsiz yüklenebiliyor. Yapay zeka üzerinden görsel tanıma ve betimleme teknolojisiyle çalışan Seeing AI uygulamasını kullanan görme engelliler; çevrelerindeki tüm görsel ögeleri ses yoluyla algılayabiliyor, metin okuyabiliyor ve alışverişlerini de çok daha kolay bir şekilde yapabiliyor.
SonarVision: Görme engelli bireyler için bilgi ve yönlendirme sağlamak amacıyla “konuşan” çeşitli uygulamalar mevcut elbette. Bunlardan biri de Fransa'da SonarVision adlı şirketin ürettiği, yüksek hassasiyetli GPS takibi ve konuma göre (uzamsal) üç boyutlu seslerden elde ettiği verilerle görme engellilerin büyük şehirlerde rahatça, yardıma ihtiyaç duymadan dolaşmalarına yardımcı oluyor. Bu cep telefonu uygulaması, kullanıcıyı doğru rotaya yönlendirebilmek için üç boyutlu ses olarak bilinen "uzamsal ses" dalgalarıyla artırılmış gerçeklik haritası çıkarıyor. Kullanıcı, sesin geldiği yöne dönüyor ve sonra o tarafa doğru gidiyor. Son derece pratik bir sistemi olan uygulama, büyük şehrin karmaşası içinde görme engelli bireylerin hayat akışını kolaylaştırıyor.
