Okula güvenli yolculukta birçok konuda önlem alınması şart elbette. Bunlardan en önemlisi ise servis sigortaları. Bu sigortalar konusunda yapılması gerekenler ve ebeveyn sorumluluğu hakkında bilinmesi gereken her şey.
Eylül ayı yaklaştıkça hem öğrenciler hem veliler için telaşlı bir dönem başlar: okul alışverişi, kırtasiye listeleri, ders programları ve en önemlisi, okul servisi düzenlemeleri. Her gün çocuğunu bir araca emanet eden anne ve babaların bu süreci sadece ulaşım kolaylığı açısından değil güvenlik ve yasal sorumluluk açısından da ele alması şart.
Türkiye’de okul servisleri belirli yasal düzenlemelere tabi. Bu düzenlemelerin uygulamalarına bakış hem taşımacılığı yapan firmaların hem de birey olarak velilerin sorumluluğunu beraber ele almayı gerektiriyor. Özellikle de sigorta konusu, çoğu zaman gözden kaçsa da olası bir kaza durumunda büyük fark yaratabilecek hayati bir unsur.
Okul servisleri firmaları ya da öğrenci taşıyan şahıslar, öğrenci taşımacılığına özel olarak düzenlenen sigorta yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda. Bunların bazıları yasal olarak zorunluyken bazıları isteğe bağlı ama bunların da yaptırılması ciddi şekilde önerilir, zira hayatı kolaylaştırır ve güven verir. İşte servis taşımacılığı yapan bir araçta bulunması gereken sigorta türleri:
Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası: Adından da anlaşılacağı üzere bu sigorta yasal olarak zorunlu. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'na göre yolcu taşımacılığı yapan araçların koltuk sayısına göre düzenlenmiş bir Ferdi Kaza Sigortası yaptırması mecburi. Bu sigortanın kapsamında, şoför ve taşıma sırasında bulunan tüm yolcular bulunuyor. Ölüm, sürekli sakatlık, tedavi giderleri de sunduğu teminatlar arasında. Genellikle yıllık olan bu sigorta türünün her eğitim-öğretim dönemi başında yenilenmesi gerekiyor.
Zorunlu Trafik Sigortası: Her motorlu taşıt için zorunlu olan bu sigorta türüne, okul servislerinin genel trafik kuralları çerçevesinde sahip olması gerekir. Üçüncü şahıslara verilen maddi ve bedensel zararları kapsasa da araç içindeki yolcular bu sigorta kapsamına girmez, bu nedenle Koltuk Ferdi Kaza Sigortası ile birlikte yapılması şarttır.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (İsteğe bağlı genişletme): Bu sigorta, taşımacılık firmaları veya bireysel taşımacılar için hem kaza hem hukuki süreçler açısından önemli. Servis şoförünün hatalı olduğu durumlarda karşı tarafın zararlarını çok daha geniş kapsamda karşılar. Yüklenici firma tarafından yaptırılması gereken bir sigorta türü olarak ele alınmalı.
Servis anlaşması yaparken bunlara dikkat
Bir okul servisini sadece zamanında gelen bir ulaşım aracı olarak görmemek gerekir. Aileler, servisin ve şoförün taşıdığı yasal, güvenlik ve etik sorumlulukları mutlaka sorgulamalıdır. İşte dikkat edilmesi gereken ve öne çıkan konular:
- Servis aracının sigorta poliçeleri var mı? Velilerin, taşıma sözleşmesi imzalamadan önce Koltuk Ferdi Kaza Sigortası, Trafik Sigortası poliçesi ve araç ruhsatı ile fenni muayene belgelerini isteme hakkı var. Şu da çok önemli ki poliçelerde “öğrenci taşımacılığı” ibaresi geçiyor olmalı. Aksi takdirde sigorta geçersiz sayılabilir.
- Şoförün sabıkası ve psikoteknik durumu hakkında bilgi edinmek önemli bir husus. Yönetmelikler çerçevesinde, okul servis şoförlerinin, en az beş yıllık sürücü belgesi, temiz sabıka kaydı, psikoteknik rapor ve sağlık raporu sahibi olması, ayrıca trafik ceza puanlarının da sınırı aşmamış olması gerekiyor. Aileler, özellikle bireysel çalışan şoförlerden bu belgeleri mutlaka istemeli.
- Rehber personel ya da diğer adıyla bir hostesin varlığı... Özellikle anaokulu ve ilkokul öğrencilerinin taşındığı araçlarda rehber personel bulundurulması zorunlu. Bu kişilerin, 22 yaşından büyük, en az lise mezunu, çocuk gelişimi veya ilk yardım eğitimi almış olması gerekiyor.
- Kamera ve GPS takibi yapılabilmeli. Günümüzde birçok okul veya taşımacılık firması araçlara kamera sistemleri, araç içi mikrofon, GPS ile rota takibi yerleştirmektedir. Aileler, bu teknolojilerin olup olmadığını ve görüntülerin nasıl arşivlendiğini sorgulamalı.
- Okul ve taşımacılık firmasının hizmeti direkt verse de farklı bir şirket üzerinden sunsa da sorumluluğu alması gerekiyor. Bazı okullar taşıma hizmetini kendi bünyelerinde organize ederken bazıları bunu üçüncü parti firmalara devreder. Her iki durumda da okul yönetimi “denetim yükümlülüğünden muafız” diyemez. Veliler, okul yönetiminden servis şirketiyle yapılan sözleşmenin bir örneğini isteme hakkına sahip. Sigorta ihlalleri durumunda ise okul da hukuki sorumluluk taşıyabilir.
Kişisel araçla taşımada bunlara dikkat
Bazı aileler, “taşımalı sistem” dışında bireysel araçlarla çocuklarını okula götürmek istiyor. Ancak şunu unutmamak gerekir ki öğrenci taşımacılığı yapabilmek için “servis aracı” ruhsatı ve buna uygun sigorta poliçesi gerekiyor. Komşular arasında yapılan “dönüşümlü taşıma” sistemlerinde de yasal risk doğabilir. Özellikle de herhangi bir kaza durumunda “ticari olmayan” araçla yapılan taşıma işlemleri sigorta kapsamı dışında kalabilir.
Bir çocuğun okul başarısı kadar önemli olan şeylerden biri de okula güvenli ulaşımıdır. Ebeveynlerin servis seçimi sırasında sadece ücret ve zamanlamayı değil araç güvenliğini, sigorta yükümlülüklerini, şoförün yeterliliğini ve firmanın etik yaklaşımını da göz önünde bulundurması gerekir.
Sigorta poliçeleri bir kâğıt parçası gibi görünse de olası bir kaza anında çocuğunuzun geleceği ile ilgili kaderi değiştirecek güce sahip olabilir.
En sık karşılaşılan eksiklikler
- Geçersiz Koltuk Ferdi Kaza Sigortası
- Rehber personel eksikliği
- Arızalı koltuk kemeri sistemleri
Sorgulanabilir Belgeler Listesi
Çocukların güvenle okul ve ev yolunda olabilmesi için bunlara dikkat edilmesi şart:
Koltuk ferdi kaza sigortası: Firma ya da şoföre sorulabilecek bu belge yıllık olarak yenilenir.
Şoför sabıka kaydı: Şoförden altı ayda bir istenebilir.
Rehber personel sertifikası : Firmadan eğitim yılı başında istenebilir.
Ruhsat ve muayene: Şoförden yılda bir kez istenebilir.
Araç içi kamera/GPS kaydı politikası: Okul ya da firmanın sürekli uygulaması gereken bir politikadır.
