Çocuğunuz bile olsa bir ergenle nasıl bir arada yaşanacağını bilmeniz gerekir.
Kendini ispat çabası
Ergenliğin en fazla özen isteyen bölümü 14-18 yaş aralığındaki dört yıl! Çünkü bu dört yıl, gençlerin bedensel, ruhsal ve düşünsel açıdan pek çok değişimi yaşadığı yıllar. Ergen, 14 yaşla birlikte yakın çevresindeki herkesin etkisinde kalmaya başlıyor. Bu kişilere öykünüyor ya da onlarla çatışıyor. Bir yandan da kendisini topluma karşı ifade edebilmenin, ispat edebilmenin mücadelesi içine giriyor. Örneğin anne-babası odasını derli toplu tutmasını söylüyor ama en sevdiği arkadaşı ise darmadağınık bir odada yaşayıp böyle bir düzensizliği savunuyorsa ergen, içinde yetiştiği kural ve yaptırımlarla yeni tanıştığı bu cazip sistem arasında gel-gitler yaşamaya başlıyor. Dayatılanı reddedip yeni tanıştığı şeyi savunuyor. Şunu unutmayın ki burada konu odanın düzeni değil. Konu, dağınık bir odayı önce aileye kabul ettirip aile karşısında, sonra da yeni dağınık odasında arkadaşını ağırlayıp arkadaşı karşısında kendini ispatlamak!
Ah o arkadaşlar!
Hazır arkadaş demişken bu konuya da değinelim: Arkadaşlar, ergenlik çağındakiler için son derece önemli çünkü hayatlarında (hem o gün hem de ilerisi için) önemli bir yere sahip olacaklar. Uzmanlara göre ergenlik döneminin en büyük eksikliği yakın bir arkadaş! Yukarıdaki derli toplu – dağınık oda örneğinden devam edecek olursak bu yakın arkadaş, çocuğunuzun hayat boyu darmadağınık bir odada yaşama sebebi olabileceği gibi düzenli bir yaşamı tercih etmesinin de sebebi olabilir. Arkadaşlar konusunda ebeveynler bilgili olmalı. Bu “en iyi arkadaş” kim? Bildikleri biri mi, bir anda mı ortaya çıktı? Yanı ebeveynlerin söz konusu arkadaşla ilgili bilgi sahibi olmaları, onu tanımaları gerekiyor.
Çok mu şişmanım?
Ergenlik döneminde edinilen alışkanlıkların ömür boyu ruh ve beden sağlığını etkilediğini unutmamak gerekir. Buna beslenme alışkanlıkları da dahildir. Örneğin ergenlik döneminde vücuttaki yağ hücrelerinin sayısındaki artış, bireyin ileriki yaşamında kilolu hatta obez olmasına zemin hazırlayabilir. Özellikle kız ergenler, arkadaşların ve çevrenin de etkisiyle hatalı diyetlere yönelebilir; bu diyetler yüzünden yetersiz beslenme sorunuyla karşı karşıya kalabilir, gelişimleri olumsuz etkilenebilir, ömür boyu mide hastalıklarından, yetersiz kemik gelişiminden, dengesiz adet görmekten şikayetçi olabilirler. Yediklerine dikkat etsinler elbette ancak ergenlik (tıbben gerekli değilse) diyet yapılacak bir dönem değildir! O yüzden evde bir ergen varsa ona dengeli beslenme ile birlikte egzersiz yapma alışkanlığını da kazandırmanız en doğrusu olacaktır.
Erken davranmak en iyisi
Yetişkinlere verilebilecek belki de en önemli tavsiye ergenlik dönemi gelmeden tedbir alınması. Örneğin kızınızın ilk kez regl olduğu zaman panik yaşamaması için onu önceden bilgilendirin. Güvenini kazanın ki ne olduğunu arkadaşlarına sormak yerine gelip size anlatsın. Kızınızla birlikte çıktığınız market alışverişinde ped satın alın. Eve geldiğinizde “Bu ne, biliyor musun?” diyerek konuyu açın. Bunun utanacak bir şey olmadığını göstermek için onun da göreceği şekilde ped değiştirin. Regl olmanın normal bir şey olduğunu, gördüğü şeyin kan olmadığını, acı çekmediğinizi, arada bir ağrı çektiğinizi ama bunun da geçici olduğunu anlatın. Okulda, gezide, arkadaş toplantısında vb. regl olma ihtimaline karşılık takvim tutmayı da öğretin. İlk regl olduğunda da yanında olduğunuzu hissettirin çünkü ergen kızların regle karşı tepkileri birbirinden farklı olabilir: Hiç bilgisi olmayan durumu doğal karşılarken kimi de onca bilgi birikimine karşılık paniğe kapılabilir.
Erkekler rekabet sever
Evdeki ergen erkekse durum biraz farklı çünkü erkek ergenler daha az konuşmalarına karşılık daha çok gözlem yapar ve gözlemlediklerinden de daha fazla etkilenir. İşte bu etkileşim mekanizması içinde size düşen, rol model olmaktır. Erkek ergenlerin dünyasında bilgisayar oyunlarıyla ya da sporla yer alabilirsiniz. Anlamıyorsanız bile bu konularda sohbet edin yeterli. Çünkü bilgisayar oyunları ve spor rekabete dayanır ve erkeklerin doğasındaki rekabet güdüsü de ergenlik döneminde kendini gösterir. Hatta biraz kilolu olmak, sivilceler, derslerdeki başarısızlık, diş teli takmak vb. bile erkek ergenin özellikle kızlar söz konusu olduğunda rekabetten kaçma sebebi olabilir. Erkek ergenler, annelerine karşı bir parça mesafeli durur ama aradıkları şey fikir ve gönül birliği kurmak, erkek muamelesi görmektir. Bu yüzden erkek ergen annelerinin, oğulları dışlansa, eleştirilse, kınansa bile onun yanında durmaları, onu “adam” yerine koymaları gerekir.
Devir değişti!
Ergenlerle iletişim için iki önemli nokta var: Karşılıklı güven ve ergenin aşırı özgüvenini kabul etmek! Günümüz ergenlerinin karşılaştığı sorunları da bilmek önemli.
*Teknolojinin ilerlemesi, günümüz ergenlerinin farklı sorunlarla yüzleşmesine sebep oluyor ve ebeveynleri olarak siz bu sorunların hiç biriyle karşılaşmadınız! Dolayısıyla günümüz ergenlerinin sosyal medya ve mesajlaşma alışkanlıklarını nasıl kullandıklarını artık öğrenmeniz lazım. Çünkü sosyal medya ve mesajlaşma, gençlerin iletişim şekillerinden uyku düzenlerine kadar hayatlarını fazlasıyla etkiliyor. Pek çoğunu egzersizden, yüz yüze sosyal iletişimden de koparıyor. Bir genç günde ortalama dokuz saatini ekran karşısında harcıyor ve bu hiç de az bir süre değil. Öte yandan Facebook, Twitter ve Instagram’ın artık akran zorbalığının yerini alan siber zorbalık alanları olduğunu da bilin.
* Cinsellik, evdeki ergenle konuşmanız gereken en önemli başlıklardan biri. Ebeveynler olarak cinsellik konusuna gereken önemi verin ve onu boğmadan, cinselliğe dair sohbet edin. Bu sohbetlerde hem gerçek bilgiler edinir hem de herhangi bir sorunla karşılaşırsa size başvurabileceğini bilir.
*Uyuşturucu, alkol ve sigara kullanımı, bazı ortamlarda gençler arasında bir tür “rüştünü ispat” aracı. Dahası bu tür alışkanlıkları hafife alıp asla bağımlı olmayacaklarını zannediyorlar. Onları asla tehdit etmeden uyuşturucu, alkol ve sigaranın zararları konusunda bilgilendirin. Bu konuda pek çok belgesel var, onları birlikte izleyebilirsiniz. Sigara ile ilgili olarak varsa tanıdığınız bir tiryaki ile zararları üzerine konuşmasını da sağlayabilirsiniz.
Ergenlerle bazı konuları konuşmak zor olabilir ama bu sizin sorumluluğunuz. Çocuğunuz utanabilir, dinlemiyor gibi görünebilir, aşırı tepki gösterip sizi susturmaya çalışabilir. Vazgeçmeyin. Çünkü onun hayatındaki en önemli ve etkili kişi sizsiniz. Bir şeyler için çok geç olmadan güven üzerine kurulu bir ilişki kurmak da sizin göreviniz.
Ergen Psikolojisi
İnsan yaşamının önemli bir geçiş evresi olan ergenlik dönemi, fizyolojik değişimlerle birlikte bilişsel, duygusal ve psikolojik değişimlerin de yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde bireyler, tüm bu değişimlerle başa çıkmaya çalışır. Erken çocukluk deneyimleri, aile öyküsü, anne baba tutumları ve yetiştirilme tarzı gibi etkenler bu sürecin nasıl geçirileceği konusunda önemli rol oynar.
Ergenlik sürecinde yaşanan duyguların yoğunluğu fazla olmakta, duygu durumları sıklıkla değişebilmektedir.
Ergenlik sürecinde bireyler, hormonal değişiklilerle birlikte bilişsel, sosyal ve duygusal bir uyum süreci içine girerler. Bu dönemde genç, bedeniyle ve nasıl göründüğüyle ilgili aşırı bir uğraş halindedir. Aynı zamanda kendi benliğiyle de ilgili bir arayış halindedir. Bu dönemde genç kendini bulma, kendini anlama çabası içindedir. Bu durum gençlerde, kaygı, öfke, duygu durum değişikliklerinin yaşanmasına da neden olabilir.
Ergenlik dönemi, bireylerin kimlik kazanımlarının da yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde birey kim olduğunu, ilgi alanlarını, kişisel değerlerini, inançlarını sorgular. Bireyin bu dönemde benlik değerinin yüksek olması, destek faktörlerinin olması güvenli ve sağlıklı bir kimlik oluşturmalarına yardımcı olur. Benlik değerinin düşük olması bireyin kendi akranlarından gelecek olan olumsuz etkilere daha hassas olmasına neden olur. Bu durum da onların daha öfkeli ve depresif olmalarına neden olabilir. Ailelerin bu durumda çocuklarının kendi kimliklerini oluşturabilmeleri için benlik değerlerini beslemeleri, onlara güvendiklerini hissettirerek yardımcı olmaları yararlı olacaktır.
Ergenlik döneminde bireyler her şeyi sorgulamaya başlar. Ebeveynleri ile çatışmaların da sıklıkla yaşandığı bir dönemdir. Ebeveynlerinin söyledikleri şeyleri eleştirir, onları haksız bulabilir, ebeveynlerini beğenmeyebilirler ayrıca ailesiyle vakit geçirmek, onlarla dışarıya çıkmak istemeyebilirler. Yalnızca arkadaşlarıyla ve/veya yalnız başına vakit geçirmek isteyebilirler. Ebeveynlerinin kurallarını reddederek kendi kurallarını kendileri koymak ve bağımsız olmak isteyebilirler.
Bu dönem her ne kadar bireyin kimliğini oluşturmaya başladığı, bağımsızlaştığı bir dönem olsa bile kesinlikle ebeveynleri tarafından da sınırlara ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle tutarlı ve kararlı sınırların olması, örneğin eve geliş saatleri, yemek saatinde masada olmak, ev içi kuralların belirlenmesi bu süreçte sağlıklı olacaktır. Bu dönemdeki gençler için büyümek, yetişkin olmak hem çok istedikleri bir şey iken hem de onlar için endişe edecekleri bir durum olabilir. Hem yönlendirilmek isterlerken hem de bağımsız olmak isterler. Bu nedenle bu süreç hem ergenlik dönemindeki gençler hem de ebeveynler tarafından yönetilmesi güç bir süreçtir.
Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken noktalardan biri, her bireyin bu dönemi farklı bir şekilde yaşayabileceğidir. Bu nedenle çocuğu anlamaya çalışmak, düşüncelerini duygularını önemsemek önemlidir. Ebeveynlerin bu döneminde çocuğa saygı duymaları, mahremiyetine önem vermeleri oldukça önemlidir. Örneğin çocuğun odasına girmeden kapısını çalmaları onlara güvendiklerini ve yaşam alanlarına saygı duyduklarını gösterir ve ebeveyn ile arasında sağlıklı bir iletişim kurulmasını sağlayabilir. Bu süreçte her ne kadar anne babasından uzaklaşsa bile birey anne babasının sevgisine ihtiyaç duyar ve bu sevgiyi hissetmek ister. Bu dönemde onların başarılarını takdir etmeli, hatalarını anlayışla karşılayarak ve yanında olduğunuzu göstererek ona güvendiğinizi hissettirmelisiniz.
Bu dönemde ergenlerin duygu durumlarını kontrol etmekte güçlük yaşadıkları için çabuk öfkelenmeleri, özgür ve bağımsız olmak istemeleri, ailesi ile paylaşımlarının azalması, arkadaşlarıyla daha fazla vakit geçirmek istemeleri doğal bir süreç olarak kabul edilebilmekle birlikte çocuğunuz olağanın dışında bilgisayardan kendini ayıramıyorsa, sizinle iletişimi olmamakla birlikte arkadaşlarıyla da iletişim kurmuyorsa, içe kapandıysa, sürekli mutsuzsa ve hayattan zevk almadığını sıklıkla dile getiriyorsa, bedeniyle aşırı ilgiliyse, yeme problemleri yaşıyorsa bu dönemde bir uzmandan destek almak gerekebilir.
Quick Ferdi Kaza Sigortası
Sürpriz kazalara hazırlıklı ol, kendini ve aileni küçük bir bütçeyle, saniyeler içinde güvenceye al.
Detaylı Bilgi İçin:
