Son dönemde Türkiye genelinde konut satışlarında yaşanan düşüş, konut piyasasının farklı dinamiklerini etkilemeye başladı. Bu durum, özellikle kira piyasasını merak konusu haline getirdi. Konut satışlarındaki gerileme, kiracılar ve ev sahipleri arasında nasıl bir etki yaratacak? 2024'e dair beklentiler neler?
Konut piyasasında yaşanan gelişmeler ve beklentiler, özellikle ilk kez ev alacaklar için umut vaat ediyor. Milyonlarca kişi, sürekli yükselen kira fiyatları ve yapılan düzenlemeler nedeniyle konut sahibi olma hayali kuruyor. Ancak son düzenlemelerle birlikte yatırım amaçlı ev almak daha da zorlaştı. İkinci ev alacaklar için konut fiyatının yüzde 22,5’i kadar kredi verilmesi uygulaması, nakit ödeme gerekliliği getirdi ve birçok yatırımcıyı geri adım atmaya zorladı.
Hürriyet.com.tr'den Burak Taşçı'nın haberine göre hükümet, ev sahibi olma hayali kuranlara yönelik düşük faizli kredi imkanları sunmayı planlıyor. İlk kez ev alacaklara yüzde 1,20 faiz oranında ve 180 ay vadeyle kredi verilmesi bekleniyor. Bu uygulama, güncel faiz oranlarına kıyasla avantajlı konut kredisi imkanı sağlayarak ev sahibi olma şansını artırabilir.
Örneğin 2,5 milyon TL kredi kullanılması durumunda, 180 ay vadede aylık ödeme tutarı 34 bin TL olacak ve toplam geri ödeme miktarı 6 milyon TL'nin biraz üstüne çıkacak. Ancak düşük faiz oranları, ilk kez ev alacaklar için önemli bir avantaj sunuyor.
2023 yılında konut fiyatları artış ve artışın sebepleri
Günümüzde enflasyon, inşaat maliyetleri ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar, konut fiyatlarının önemli bir belirleyeni haline geldi. 2023 yılında da bu faktörlerin etkisi devam edecek gibi görünüyor. İnşaat sektöründe yaşanan yavaşlama, enflasyona karşı korunma ihtiyacı, kur şokları, güçlü talep, göç hareketleri ve depremlerin sektöre etkileri, konut fiyatlarındaki artışın arkasındaki ana sebepler olarak karşımıza çıkıyor.
Ev fiyatlarındaki artışın temel nedenlerini anlamak, geleceğe dair beklentileri daha doğru bir şekilde değerlendirmemize yardımcı olabilir. İnşaat maliyetlerindeki yükseliş, döviz kuru artışları, enflasyonun etkileri, mevcut evlerin değer kazanması, deprem sonrası yönetmeliklere uygun yapıların talep görmesi, yabancıların konut alımına yönelmesi, arsa fiyatlarındaki artışlar, devlet destekleri ve yerel imar düzenlemelerindeki değişiklikler, konut fiyatlarındaki artışın ana sebeplerini oluşturuyor.
2023 aylık konut satış istatistiklerine göre konut arzının azalması, tedarik ve lojistik sorunları ve vergi değişiklikleri gibi faktörler, konut fiyatlarını etkileyen diğer unsurları oluşturuyor. Güvenli yatırım arayışı, gayrimenkule olan talebi sürdürüyor ve bu da konut fiyatlarını destekliyor.
2024 yılında konut fiyatlarındaki değişiklikleri öngörmek, ekonominin genel seyri ve enflasyonun seviyesine bağlı olarak şekillenecek gibi gözüküyor. Ancak en dikkat çeken faktörlerden biri inşaat maliyetlerindeki artış. Çimento ve demir gibi temel malzemelerdeki fiyat artışları, direkt olarak konut fiyatlarına yansıyor. Ayrıca, döviz kuru artışının da inşaat sektöründeki maliyetleri etkileyerek ev fiyatlarını artıran bir etken olduğunu söylemek mümkün.
İnşaat sektöründe maliyetlerdeki artış durdurulamadıkça, ev fiyatlarındaki yükseliş de devam edecek gibi gözüküyor. Pandemi döneminde konut kredisi faizlerindeki indirimler nedeniyle talepler artmış, bu da konut fiyatlarını yükseltmişti. Dolar kuru ve maliyet endeksi gibi faktörlerin inşaat sektörüne olan etkisi, konut fiyatlarının gelecekteki seyrini belirlemede kritik bir rol oynayacak gibi gözüküyor.
Konut piyasasında beklentiler ve uzman görüşleri
Konut piyasasındaki uzmanlar, kira fiyatlarında düşüş beklenmediğini, aksine yeni kiralanan dairelerin fiyatlarının yüksek olabileceğini belirtiyorlar. Konut kredisi faiz oranlarındaki yükseklik, piyasayı olumsuz etkiliyor.
İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü İşletme Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Ulvi Özcan, konut fiyatlarında çeşitli yerlerde reel anlamda düşüşler gözlendiğini ifade ediyor. Ancak kredi oranlarının yüksekliği ve satın alma gücünün düşmesinin piyasayı negatif etkilediğini belirterek sosyal devlet ilkesi gereği dezavantajlı gruplara imtiyaz sağlamanın doğru olduğunu ancak bunun bütün bir politikanın parçası olarak uygulanması gerektiğini vurguluyor.
Helmann Yönetim Kurulu Başkanı Selman Özgün, konut fiyatlarında son 3-4 aydır durağanlık gözlendiğini ancak TL bazında düşüş beklemediğini belirtiyor. Fiyatların şu anda durağanlaştığını ancak düşüş yaşanmayacağını ifade eden Özgün, konut alımlarını özellikle oturum amaçlı yapmanın tavsiye edileceğini belirtiyor.
İstanbul Ticaret Odası Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, konut kredilerindeki yüksek faiz oranlarının konut satışlarını etkilediğini ifade ediyor. Kredinin, konut alımını teşvik eden birinci husus olduğunu belirten Akdoğan, kredi faizlerinin düşmesi durumunda satışlarda artış beklendiğini söylüyor. Ancak kiralık konut talebinin yüksek olduğunu ve kira fiyatlarında genel bir düşüşün zor olduğunu belirtiyor.
2024'e dair konut fiyatı tahminleri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan konut satış rakamları, son 3 aydır ciddi bir düşüş gösteriyor. İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, sektörde ciddi bir arz eksikliği olduğunu belirterek, fiyatların düşmesini beklemediğini ifade ediyor. Üretimin az olduğu bir dönemde talebin düşmesiyle birlikte fiyatların gerilemeyeceğini belirten Durbakayım, maliyetlerdeki artışın devam ettiğini ve fiyatların yüksek seyretmeye devam edeceğini vurguluyor.
Sonuç olarak, konut piyasasında kredi faizlerinin düşmesi, ilk kez ev alacaklara sağlanacak avantajlı krediler ve beklentilerin dikkate alınması, ev sahibi olma hayali kuranlar için umut verici gelişmeler sunuyor. Ancak uzmanların belirttiği gibi konut piyasasında beklentileri değerlendirirken maliyetlerin ve arz talep dengesinin göz önünde bulundurulması önemli.
Kaynaklar
1. https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/ev-alacaklar-dikkat-kiralar-dusecek-mi-ev-satin-almak-mantikli-mi-2130635, Erişim Tarihi: 11.11.2023
2. https://www.emlakjet.com/haber/haber/2024-tahminleri-geldi-konut-fiyatlari-ne-olacak-dusecek-mi-muteahhitler-acikladi, Erişim Tarihi: 11.11.2023
3. https://www.ruuf.com.tr/blog/konut-fiyatlarinin-artis-sebebi/, Erişim Tarihi: 11.11.2023
