Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) telekom ve havacılık şirketleri arasında tartışmalara neden olarak merak konusu olan 5G teknolojisini mercek altına alıyoruz.
5G teknolojisini kısaca “beşinci nesil kablosuz ağ teknolojisi” olarak tanımlayabiliriz. Yeni nesil kablosuz internet bağlantısı olarak nitelenebilecek olan 5G, telefonlardan veri indirmeyi ve yüklemeyi son derece hızlandırıyor ve daha çok cihazın aynı anda internete bağlanmasına olanak tanıyor. 5G bunun için radyo sinyallerinden yararlanıyor.
ABD'de 5G için kullanılan radyo frekansları, C bandı olarak bilinen dalga aralığının bir parçası. C bandı, uçaklarda bulunan ve uçağın yerden yüksekliğini ölçmede kullanılıyor. Bunun yanında güvenlik ve navigasyon sistemleri için de veri toplayan cihazların kullandığı frekanslara yakın. 5G kullanımından kaynaklanan parazitlerin bu cihazların çalışmasını etkilemesinden ve özellikle iniş sırasında ciddi sorunlara yol açmasından kaygı duyuluyor.
5G’nin farkı ne?
Konuyu anlayabilmek için 5G’yi biraz daha detaylı incelemekte fayda var. Yeni nesil bir kablosuz teknolojiye geçiş yapıldığında, yeni teknolojinin en çok dikkat çeken özelliği internetin hızı oluyor elbette. 5G ağları da 10 Gbps ile 20 Gbps’lik hızlara ulaşabilecek potansiyele sahip. 5G, aynı zamanda birçok insanın evine gelen kablolu internetten çok daha hızlı. 5G, fiber optik bağlantılara rakip olacak düzeyde ağ hızları sunuyor. Bir başka özelliği de ağ gecikmesinde azalma sağlaması. 5G ağları ideal koşullarda, 4G’ye kıyasla 60 ila 120 kat daha düşük gecikme veriyor. Bu gecikme hızlarının, sanal gerçeklik gibi bir dizi uygulamanın çoklu kullanımları sırasında avantaj sağlaması bekleniyor.
5G’nin frekansları
5G kendi içinde üç frekansa sahip. Bu frekanslar, düşük bant, orta bant ve yüksek bant olarak adlandırılıyor.
Düşük bant frekansı, 1GHz frekansı olarak da tanımlanıyor. LTE (Long Term Evolution) -ağ teknolojilerine dayalı yüksek hızlı kablosuz veri aktarıma verilen isim- operatörleri için düşük bant kullanım açısından bir numaralı bant. Düşük bant frekansı büyük kapsama alanına ve iyi bir duvar penetrasyonuna sahip. Fakat düşük bant frekansında alınan maksimum hız 100Mbps olabiliyor.
Orta bant frekansı, düşük banttan daha hızlı ve daha az gecikme süresine sahip. Fakat orta bant frekansı, düşük bant gibi duvarlara iyi penetre olamıyor. Orta bantta 1Gbps kadar hızlar görülebiliyor.
Yüksek bant frekansı, 5G için en ideal ve yüksek performansı sağlayan frekans olarak kabul ediliyor. Frekans 10Gbps’e kadar pik hız sunabiliyor ve diğer frekanslara kıyasla gecikme süresi bir hayli düşük oluyor. Yüksek bant frekansı, düşük kapsama alanına ve düşük bina penetrasyonuna sahip.
5G teknolojisi neden gerekli?
Dijital dünya günden güne büyük hızla büyüyor. Video ve müzikler başta olmak üzere veri girişi tüketimi sürekli artıyor. Hemen hemen her sektör dijitalleşme yolunda emin adımlarla ilerliyor. Mevcut mobil ağ teknolojisinde ise bu durum bazı sorunlara sebep olabiliyor. 4G teknolojisi ile aynı bölgede, aynı anda insanlar çevrimiçi mobil hizmetlere ulaşmaya çalıştığında, yoğun kullanımdan dolayı internete ulaşımda aksamalar ve/veya kesintiler meydana gelebiliyor. 5G sayesinde düşürülen gecikme süresi bu durumu ortadan kaldırarak binlerce cihazın aynı anda bağlanmasına imkân sağlıyor. Bunun sonucunda ise hizmetlerin hızlanması ve iyileştirilmesi mümkün hale geliyor. Giderek yaygınlaşması planlanan nesnelerin internetiyle aktif olacak akıllı tesis ve akıllı şehirler için de yine hız ve gerçek zamanlı ağ kullanımı önem taşıyor. Pek çok nesnenin dijital ortama taşınması daha yüksek kapasite gerektiriyor ve bu ihtiyaca ancak 5G teknolojisi cevap verebiliyor.
5G ile birlikte akıllı telefonlarda enerji kullanımı minimum seviyeye inecek. Bunun yanı sıra bu teknoloji ile saatte 500 km’nin üstündeki hızlarda bile kesintisiz iletişim sürdürülebiliyor.
5G’nin diğer bir avantajı ise şebeke kapasitesinin bölümlenerek sağlanması. Belli bir alanda kullanılan ürün ve servislere uygun hız ayrımı yapılıyor. 5G sayesinde aynı ev içindeki akıllı bir televizyona ve akıllı bir fırına ihtiyaçları kadar hız imkânı sunulabiliyor.
Ayrıca 5G teknolojisi ile oyun, film ve müziklerin bulut platformlarına taşınması ile birlikte veri iletimi daha hızlı ve kolay hale geliyor. Böylece mobil ağ bağlantısına sahip herhangi bir ekrandan çok sayıda depolanmış veriye ulaşmak mümkün oluyor.
5G’nin dezavantajları
5G’nin avantajları bir hayli fazla olsa da bazı dezavantajları da bulunuyor.
Kurulumu maliyetli: 5G altyapısının geliştirilmesi veya mevcut hücresel altyapıya adaptasyonların yapılması, yüksek maliyet endişesi yaratıyor. Yüksek hız sağlamak için ihtiyaç duyulan altyapı kurulunca, bu fiyatlar elbette müşteriye yansıtılabilir. Fakat operatörler kullanıcıya fiyat yansıtmak istemiyor bu nedenle alternatif yöntemler aramaya başladılar bile.
Kırsal alanlara ulaşım konusu: 5G kentsel alanlar için hızlı bir bağlantı teknolojisi ancak kırsal alanlarda yaşayan insanlar 5G bağlantısından tam anlamıyla fayda sağlayamayabilir. Bu da bir dezavantaj.
Pil sorunları: 5G’ye bağlı olan cihazların pilleri, uzun ömürlü olamıyor. 5G’nin cihazlarda verimli bir şekilde kullanılabilir olması için pil teknolojisindeki bu sorunun da çözülmesi gerekiyor.
ABD’de durum nedir?
2021 yılının son aylarında dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Boeing ve Airbus Americas’ın yöneticileri Dave Calhoun ve Jeffrey Knittel’in ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg’e yazdıkları ortak mektup bir krize sebep oldu. Boeing ve Airbus yetkilileri, 5G’nin havacılık sektörüne negatif etkilerini uyarmak için bu mektubu kaleme aldı.
Mektuba cevap ise çok gecikmeden ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ve Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) geldi. Bakan Buttigieg, telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon’a havacılık güvenliği konusundaki endişeleri nedeniyle 5G kullanımını ertelemeleri talebinde bulundu. AT&T ve Verizon ise geçici bir güvenlik önlemi aldıklarını ve 5G teknolojisini 5 Ocak 2022’ye kadar kullanmayacaklarını açıklamıştı.
Aslına bakılırsa havacılıkla ilgili teknik konularda rehberlik hizmeti sunan Amerikan RTCA şirketi, 2020'nin sonlarına doğru konuyla ilgili bir rapor yayımlamıştı. Raporda 5G'ye geçişin ABD'deki havacılık operasyonlarını büyük oranda etkileyebileceği ve ölümlü olabilecek kazalara yol açabileceği belirtilmişti. FAA da kısa süre önce 5G frekansındaki dalgaların Boeing 787 Dreamliner uçaklarındaki sistemleri etkileyebileceğini, iniş için yavaşlaması zorlaşan uçakların pistten çıkabileceğini duyurmuştu.
Radyo sinyallerinde frekans aralığı ne kadar yüksek olursa, aktarım da o kadar hızlı oluyor. Bu sebeple ABD’deki telekom şirketleri C bandı seviyesinde hizmet veriyor. C-bant 5G, 3,7 ila 4,2 GHz aralığında çalışırken, FAA bu frekansın altimetrenin kullandığı 4,2 ila 4,4 GHz aralığına yakın olduğuna dikkati çekiyor ki endişenin asıl nedeni de frekanslardaki bu yakınlık.
AT&T ve Verizon, iddialara karşın yaklaşık 40 ülkede C bandı 5G hizmeti verildiğini ve bu ülkelerde Amerikan uçaklarının kullanıldığını belirtti. Ayrıca şimdiye kadar da 5G konusunda uçakların hiçbir sorun yaşamadığını açıkladı.
Havacılık şirketleri ise Avrupa ülkelerinde 5G frekans aralığının 3.4-3.8 GHz olduğunu ve şimdiye kadar havacılığı etkilemediğini belirtti fakat ABD’de kullanılan genişliğin daha yüksek olması sebebiyle uçuşlarda sorunlar yaşanacağını vurguladı. Ayrıca 31 eyalette denetlemeler yapan Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), 17 Aralık 2022’de sorunun ABD hava sahasına özgü olduğu belirten bir rapor yayımlamıştı.
ABD’de durum nedir?
2021 yılının son aylarında dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Boeing ve Airbus Americas’ın yöneticileri Dave Calhoun ve Jeffrey Knittel’in ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg’e yazdıkları ortak mektup bir krize sebep oldu. Boeing ve Airbus yetkilileri, 5G’nin havacılık sektörüne negatif etkilerini uyarmak için bu mektubu kaleme aldı.
Mektuba cevap ise çok gecikmeden ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ve Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) geldi. Bakan Buttigieg, telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon’a havacılık güvenliği konusundaki endişeleri nedeniyle 5G kullanımını ertelemeleri talebinde bulundu. AT&T ve Verizon ise geçici bir güvenlik önlemi aldıklarını ve 5G teknolojisini 5 Ocak 2022’ye kadar kullanmayacaklarını açıklamıştı.
Aslına bakılırsa havacılıkla ilgili teknik konularda rehberlik hizmeti sunan Amerikan RTCA şirketi, 2020'nin sonlarına doğru konuyla ilgili bir rapor yayımlamıştı. Raporda 5G'ye geçişin ABD'deki havacılık operasyonlarını büyük oranda etkileyebileceği ve ölümlü olabilecek kazalara yol açabileceği belirtilmişti. FAA da kısa süre önce 5G frekansındaki dalgaların Boeing 787 Dreamliner uçaklarındaki sistemleri etkileyebileceğini, iniş için yavaşlaması zorlaşan uçakların pistten çıkabileceğini duyurmuştu.
Radyo sinyallerinde frekans aralığı ne kadar yüksek olursa, aktarım da o kadar hızlı oluyor. Bu sebeple ABD’deki telekom şirketleri C bandı seviyesinde hizmet veriyor. C-bant 5G, 3,7 ila 4,2 GHz aralığında çalışırken, FAA bu frekansın altimetrenin kullandığı 4,2 ila 4,4 GHz aralığına yakın olduğuna dikkati çekiyor ki endişenin asıl nedeni de frekanslardaki bu yakınlık.
AT&T ve Verizon, iddialara karşın yaklaşık 40 ülkede C bandı 5G hizmeti verildiğini ve bu ülkelerde Amerikan uçaklarının kullanıldığını belirtti. Ayrıca şimdiye kadar da 5G konusunda uçakların hiçbir sorun yaşamadığını açıkladı.
Havacılık şirketleri ise Avrupa ülkelerinde 5G frekans aralığının 3.4-3.8 GHz olduğunu ve şimdiye kadar havacılığı etkilemediğini belirtti fakat ABD’de kullanılan genişliğin daha yüksek olması sebebiyle uçuşlarda sorunlar yaşanacağını vurguladı. Ayrıca 31 eyalette denetlemeler yapan Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), 17 Aralık 2022’de sorunun ABD hava sahasına özgü olduğu belirten bir rapor yayımlamıştı.
ABD’de durum nedir?
2021 yılının son aylarında dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Boeing ve Airbus Americas’ın yöneticileri Dave Calhoun ve Jeffrey Knittel’in ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg’e yazdıkları ortak mektup bir krize sebep oldu. Boeing ve Airbus yetkilileri, 5G’nin havacılık sektörüne negatif etkilerini uyarmak için bu mektubu kaleme aldı.
Mektuba cevap ise çok gecikmeden ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ve Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) geldi. Bakan Buttigieg, telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon’a havacılık güvenliği konusundaki endişeleri nedeniyle 5G kullanımını ertelemeleri talebinde bulundu. AT&T ve Verizon ise geçici bir güvenlik önlemi aldıklarını ve 5G teknolojisini 5 Ocak 2022’ye kadar kullanmayacaklarını açıklamıştı.
Aslına bakılırsa havacılıkla ilgili teknik konularda rehberlik hizmeti sunan Amerikan RTCA şirketi, 2020'nin sonlarına doğru konuyla ilgili bir rapor yayımlamıştı. Raporda 5G'ye geçişin ABD'deki havacılık operasyonlarını büyük oranda etkileyebileceği ve ölümlü olabilecek kazalara yol açabileceği belirtilmişti. FAA da kısa süre önce 5G frekansındaki dalgaların Boeing 787 Dreamliner uçaklarındaki sistemleri etkileyebileceğini, iniş için yavaşlaması zorlaşan uçakların pistten çıkabileceğini duyurmuştu.
Radyo sinyallerinde frekans aralığı ne kadar yüksek olursa, aktarım da o kadar hızlı oluyor. Bu sebeple ABD’deki telekom şirketleri C bandı seviyesinde hizmet veriyor. C-bant 5G, 3,7 ila 4,2 GHz aralığında çalışırken, FAA bu frekansın altimetrenin kullandığı 4,2 ila 4,4 GHz aralığına yakın olduğuna dikkati çekiyor ki endişenin asıl nedeni de frekanslardaki bu yakınlık.
AT&T ve Verizon, iddialara karşın yaklaşık 40 ülkede C bandı 5G hizmeti verildiğini ve bu ülkelerde Amerikan uçaklarının kullanıldığını belirtti. Ayrıca şimdiye kadar da 5G konusunda uçakların hiçbir sorun yaşamadığını açıkladı.
Havacılık şirketleri ise Avrupa ülkelerinde 5G frekans aralığının 3.4-3.8 GHz olduğunu ve şimdiye kadar havacılığı etkilemediğini belirtti fakat ABD’de kullanılan genişliğin daha yüksek olması sebebiyle uçuşlarda sorunlar yaşanacağını vurguladı. Ayrıca 31 eyalette denetlemeler yapan Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), 17 Aralık 2022’de sorunun ABD hava sahasına özgü olduğu belirten bir rapor yayımlamıştı.
ABD’de durum nedir?
2021 yılının son aylarında dünyanın en büyük iki uçak üreticisi Boeing ve Airbus Americas’ın yöneticileri Dave Calhoun ve Jeffrey Knittel’in ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg’e yazdıkları ortak mektup bir krize sebep oldu. Boeing ve Airbus yetkilileri, 5G’nin havacılık sektörüne negatif etkilerini uyarmak için bu mektubu kaleme aldı.
Mektuba cevap ise çok gecikmeden ABD Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ve Federal Havacılık İdaresi’nden (FAA) geldi. Bakan Buttigieg, telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon’a havacılık güvenliği konusundaki endişeleri nedeniyle 5G kullanımını ertelemeleri talebinde bulundu. AT&T ve Verizon ise geçici bir güvenlik önlemi aldıklarını ve 5G teknolojisini 5 Ocak 2022’ye kadar kullanmayacaklarını açıklamıştı.
Aslına bakılırsa havacılıkla ilgili teknik konularda rehberlik hizmeti sunan Amerikan RTCA şirketi, 2020'nin sonlarına doğru konuyla ilgili bir rapor yayımlamıştı. Raporda 5G'ye geçişin ABD'deki havacılık operasyonlarını büyük oranda etkileyebileceği ve ölümlü olabilecek kazalara yol açabileceği belirtilmişti. FAA da kısa süre önce 5G frekansındaki dalgaların Boeing 787 Dreamliner uçaklarındaki sistemleri etkileyebileceğini, iniş için yavaşlaması zorlaşan uçakların pistten çıkabileceğini duyurmuştu.
Radyo sinyallerinde frekans aralığı ne kadar yüksek olursa, aktarım da o kadar hızlı oluyor. Bu sebeple ABD’deki telekom şirketleri C bandı seviyesinde hizmet veriyor. C-bant 5G, 3,7 ila 4,2 GHz aralığında çalışırken, FAA bu frekansın altimetrenin kullandığı 4,2 ila 4,4 GHz aralığına yakın olduğuna dikkati çekiyor ki endişenin asıl nedeni de frekanslardaki bu yakınlık.
AT&T ve Verizon, iddialara karşın yaklaşık 40 ülkede C bandı 5G hizmeti verildiğini ve bu ülkelerde Amerikan uçaklarının kullanıldığını belirtti. Ayrıca şimdiye kadar da 5G konusunda uçakların hiçbir sorun yaşamadığını açıkladı.
Havacılık şirketleri ise Avrupa ülkelerinde 5G frekans aralığının 3.4-3.8 GHz olduğunu ve şimdiye kadar havacılığı etkilemediğini belirtti fakat ABD’de kullanılan genişliğin daha yüksek olması sebebiyle uçuşlarda sorunlar yaşanacağını vurguladı. Ayrıca 31 eyalette denetlemeler yapan Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA), 17 Aralık 2022’de sorunun ABD hava sahasına özgü olduğu belirten bir rapor yayımlamıştı.
KAYNAKLAR
Dünya gazetesi
Cumhuriyet gazetesi
BBC
QKimlik Koruma Sigortası
QKimlik ürünümüzle hem dijital hem de fiziksel dünyadaki risklere karşı güvende hissedebilirsiniz.
Kimlik bilgileriniz tüm tehditlere karşı güvence altında!
Detaylı bilgi için:
İkinci geri adım
Havacılık şirketleri, sene başında 5G’nin bazı önemli havalimanlarından en az 3.2 km uzakta tutulmasını talep etmişti. AT&T ve Verizon bütün bu tartışmanın sonunda, çözüm olarak 5 Ocak 2022’de Fransa’da kullanılan tampon tekniğini kullanmayı ve 5G’ye geçişi 2 hafta daha ertelemeyi kabul ederek ikinci kez geri adım atmış oldu.
Son ertelemenin ardından 19 Ocak 2022’de iki şirket 5G’yi devreye soktu. Bu karar sonrası birçok büyük uluslararası hava yolu şirketi, potansiyel riskler nedeniyle bazı ABD uçuşlarında düzenlemeye gitti. Emirates, Air India, All Nippon Airways, Japan Airlines, Lufthansa ve British Airways gibi şirketler, 5G belirsizliğini gerekçe göstererek bazı uçuşlarda değişiklik yaptığını duyurdu. Bazı hava yolu şirketleri de uçuşları askıya aldı. Bazıları olası teknik sıkıntılarla en fazla karşılaşacağı öngörülen Boeing 777 model uçakların uçuşlarını durdurdu.
AT&T ve Verizon'ın havalimanlarının yakınlarındaki bazı baz istasyonlarında 5G teknolojisine geçişi durdurma kararının ardından, bazı hava yolu şirketleri askıya aldıkları uçuşlara devam etti. Son olarak FAA, C-bandından 5G teknolojisinin kullanıma sunulmasına rağmen birçok uluslararası hava yolu şirketi tarafından kullanılan Boeing 777 uçağının bazı modelleri de dahil olmak daha fazla uçağın düşük görüş koşullarında inmesine izin verdi.
İngiltere'de durum nasıl?
İngiltere'de kurumlar durumdan endişe duymuyor. İngiliz Sivil Havacılık Kurumu (CAA) Aralık 2021'de yayımladığı bir güvenlik notunda şöyle demişti: "5G'den kaynaklanan parazitlerin uçak sistemlerinde arızaya veya beklenmedik aksaklıklara yol açtığını gösteren doğrulanmış vakalara rastlanmadı."
5G’ye geçişin tamamlanması ile beraber küresel mobil veri trafiğinin 2024 yılı dolmadan 5 kat oranında artması bekleniyor.
İkinci geri adım
Havacılık şirketleri, sene başında 5G’nin bazı önemli havalimanlarından en az 3.2 km uzakta tutulmasını talep etmişti. AT&T ve Verizon bütün bu tartışmanın sonunda, çözüm olarak 5 Ocak 2022’de Fransa’da kullanılan tampon tekniğini kullanmayı ve 5G’ye geçişi 2 hafta daha ertelemeyi kabul ederek ikinci kez geri adım atmış oldu.
Son ertelemenin ardından 19 Ocak 2022’de iki şirket 5G’yi devreye soktu. Bu karar sonrası birçok büyük uluslararası hava yolu şirketi, potansiyel riskler nedeniyle bazı ABD uçuşlarında düzenlemeye gitti. Emirates, Air India, All Nippon Airways, Japan Airlines, Lufthansa ve British Airways gibi şirketler, 5G belirsizliğini gerekçe göstererek bazı uçuşlarda değişiklik yaptığını duyurdu. Bazı hava yolu şirketleri de uçuşları askıya aldı. Bazıları olası teknik sıkıntılarla en fazla karşılaşacağı öngörülen Boeing 777 model uçakların uçuşlarını durdurdu.
AT&T ve Verizon'ın havalimanlarının yakınlarındaki bazı baz istasyonlarında 5G teknolojisine geçişi durdurma kararının ardından, bazı hava yolu şirketleri askıya aldıkları uçuşlara devam etti. Son olarak FAA, C-bandından 5G teknolojisinin kullanıma sunulmasına rağmen birçok uluslararası hava yolu şirketi tarafından kullanılan Boeing 777 uçağının bazı modelleri de dahil olmak daha fazla uçağın düşük görüş koşullarında inmesine izin verdi.
İngiltere'de durum nasıl?
İngiltere'de kurumlar durumdan endişe duymuyor. İngiliz Sivil Havacılık Kurumu (CAA) Aralık 2021'de yayımladığı bir güvenlik notunda şöyle demişti: "5G'den kaynaklanan parazitlerin uçak sistemlerinde arızaya veya beklenmedik aksaklıklara yol açtığını gösteren doğrulanmış vakalara rastlanmadı."
5G’ye geçişin tamamlanması ile beraber küresel mobil veri trafiğinin 2024 yılı dolmadan 5 kat oranında artması bekleniyor.
