Yaşanan afetler sonrasında hem arama kurtarma hem de ilk yardım bilgisinin ne kadar önemli olduğu bir kez daha ortaya çıktı. Türkiye’de arama kurtarma ve ilk yardım eğitimi veren kuruluşları derledik.
Türkiye’de arama kurtarma faaliyetlerinde gönüllülük bilinci 1999 Marmara depremiyle önem kazandı, hatta bu konuda ciddi bir kırılma yaşandı. Deprem sonrasında birçok kişi hem arama kurtarma hem de ilk yardım konusunda düzenlenen eğitimlere ilgi gösterdi. Sahadaki gönüllü ve eğitimli unsurların ne kadar değerli olduğu, Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremde bir kez daha yaşandı. Bu nedenle arama kurtarma ve ilk yardım eğitimi veren kuruluşlar merak konusu oldu.
Eğitim alınabilecek kurumlar
AKUT (Arama Kurtarma Derneği)
Türkiye’nin İlk Gönüllü Arama Kurtarma Derneği olan AKUT, 1994 yılında Bolkar Dağlarında kaybolan iki üniversite öğrencisinin 14 gün aranıp aramaların sonuçsuz kalmasıyla kuruluyor. Dağları iyi bilen fakat arama-kurtarma konusunda bilgileri sınırlı olan bir grup dağcı bir araya gelerek 1995 yılında AKUT’un temellerini atıyor. Bu grup, aynı yıl AKUT ismi altında, Uludağ’da ilk kurtarma faaliyetini gerçekleştiriyor. Resmi olarak 14 Mart 1996 yılında ise “AKUT Arama Kurtarma Derneği” adını alıyor. 1998 yılında yaşanan Adana-Ceyhan depreminde ise gösterdiği yararlılıklar nedeniyle, Bakanlar Kurulu kararıyla 19 Ocak 1999’da “Kamu Yararına Dernek” statüsü alıyor.
Özellikle 17 Ağustos 1999 tarihinde Marmara Depremi’nde yüzlerce insanın hayatını kurtaran AKUT, bu alandaki gönüllü ihtiyacını öngörüp gönüllülere verdiği eğitimlerle sivillerin arama kurtarma ve ilk yardım alanlarında farkındalık kazanmasına yardımcı oluyor. AKUT, mağara, dağ gibi ulaşılması zor yerlere ulaşmada, doğal afet sonrası kaybolanların aranmasında, enkaz altındakilerin kurtarılmasında faaliyet gösteriyor. Bu kapsamda derneğin arama kurtarma ve tahliye, enkaza yaklaşma, doğal afetlere hazırlık gibi birçok eğitim hizmeti bulunuyor. AKUT kurulduğu günden bu yana gönüllüleri ile ayakta durmuş bir sivil toplum kuruluşudur.
AKUT gönüllüsü olmak isteyenler, web sitesindeki “gönüllü olmak istiyorum” bölümünden başvuruda bulunarak ekiplerin aylık periyotlarla düzenlediği gönüllü tanışma toplantısına, ardından sırasıyla temel afet bilinci ve etik-disiplin semineri oryantasyonlarına katılıyor. Bunları tamamlayan gönüllü adaylarından bazı evraklar talep ediliyor. Ardından mülakat aşamasını da tamamlayan adaylar gönüllü olmaya hak kazanıyor. AKUT’un eğitimleri ile ilgili tüm bilgilere akut.org.tr adresinden ulaşılabiliyor.
AFAD (Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı)
AFAD, gönüllülerine, afet öncesi ve sonrası süreçlere farkındalık kazandırma, arama sırasında doğru müdahale yöntemlerini kullanma ve kurtarma olaylarını koordine etme, gerçekleştirme ve denetleme alanlarında çeşitli eğitimler veriyor. AFAD’ın resmi olarak çerçevesi çizilmiş görevleri arasında, “Olay sırasında yapılacak müdahale ve olay sonrasında gerçekleştirilecek iyileştirme çalışmalarını yürüten kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonun sağlanması, yurt içinde ve yurt dışında insani yardım operasyonlarının yapılması ve koordine edilmesi ile bu konularda politika önerilerinin geliştirilmesi ve uygulanması” bulunuyor. AFAD, düzenledikleri tatbikatlarla, gönüllülerin teknik ve uygulamalı olarak bilgi ve becerilerinin gelişmesini sağlıyor. AFAD gönüllüsü olmak için gereken şartlar şöyle:
AFAD gönüllüsü olabilme şartları:
- 15 yaşını doldurmuş ve T.C. vatandaşı olan herkes AFAD gönüllüsü olabiliyor.
- AFAD gönüllüsü adayın katılması gereken eğitim ve çalışma programlarını aksatmaması gerekiyor.
- Gönüllülük eğitimlerine ve görevlerine katılacak olan adayların, sağlık durumlarının alan çalışmalarına ve seyahate uygun olması şartı aranıyor.
AFAD’ın eğitimleriyle ilgili bilgilere afad.gov.tr adresinden ulaşılabiliyor.
Mavi Akademi
İstanbul ve Bursa’da faaliyet gösteren Mavi Akademi; ilk yardım, yangın eğitimi, arama kurtarma eğitimleri uygulamalı bir şekilde veriyor. Yetkin ve yetkili uzmanlarla çalışan Mavi Akademi hem şirketlere hem de bireylere eğitim hizmeti sunuyor. Eğitimler hakkında bilgiye ve eğitimlerin kapsamına maviakademi.net adresinden ulaşılabiliyor.
Kaya Training
Kaya Training/Kaya Consulting, katılımcılarına bulundukları bölgede ilk anlarda yapılacaklara ve sonrasında diğer ekiplerle nasıl koordine olabileceklerine dair eğitim veriyor. Kaya Training eğitimlerinde kişilere, bölge dışı ekipler gelene kadar bulundukları bölgede afet sonrası müdahale, sınırlı zaman ve kaynaklarla diğer afetzedelere yardımcı olmayı ve gelen ekiplerle koordineli çalışarak onlara destek vermeyi hedefliyor. Firmanın temel arama kurtarma eğitimine kayaconsulting.com adresinden ulaşılabiliyor.
Medlife Center
Temel arama kurtarma ve ileri düzey arama kurtarma olarak iki ayrı düzeyde arama kurtarma eğitimi veren Medlife Center, katılımcılarının gerçeğe yakın bir eğitim almasını sağlıyor. Medlife Center’ın en önemli farkı deprem ortamı, göçük, yüksek kule çalışmaları ve duman simülasyonu gibi interaktif ortamlar yaratarak, katılımcılara gerçekçi bir öğrenme platformu sunması. Eğitimlerin tarih ve içerikleri için medlifecenter.com adresinden bilgi alınabilir.
MAG-AME (Mahalle Afet Gönüllüleri Acil Müdahale Derneği)
MAG-AME (Mahalle Afet Gönüllüleri Acil Müdahale Ekibi); kendi ilçesinde ya da yakın bölgedeki acil durumlara müdahale için kurulmuş bir dernek. MAG-AME, deprem, sel, yangın, toprak kayması, bina çökmesi, trafik ve tren kazası gibi acil durumlarda ilk müdahale kapasitesini artırmayı amaçlıyor. İhbarı aldığı andan itibaren ekibi ile birlikte en hızlı şekilde olay yerine ulaşmaya gayret eden MAG-AME, çevre güvenliğini sağlama, bilgi toplama gibi ilk müdahalelerde de bulunuyor. Tüm eğitim duyuruları için derneğin magame.org.tr adresinden faydalanılabiliyor.
Eğitimlerin kapsamları
Sağlık Bakanlığı’nın standart ve doğru bir ilk yardım eğitiminin, yaygın ve etkin bir biçimde sunulabilmesi için 22.05.2002 tarih ve 24762 sayılı, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı resmi gazetelerde yayımlanarak yürürlüğe alınan İlkyardım Yönetmeliği bulunuyor. Bu yönetmeliğe göre; tüm kurum ve kuruluşlarda 20 kişide 1 kişinin, riskli işyerlerinde ise her 10 kişiden 1 kişinin ilk yardım eğitimi alması gerekiyor. En önemlisi ilk yardım eğitimi verme yetkisinin sadece bakanlık tarafından onaylı eğitim merkezlerine ait olması.
İlk yardım eğitiminin önemi
İlk yardım, herhangi bir kaza durumunda ya da hayati fonksiyonları tehlikeye düşüren bir halde, resmi sağlık görevlileri tarafından yardım gelene kadar yapılan hayat kurtarılması amaçlı ilaçsız uygulamalara deniyor. Trafik kazaları, iş kazaları, yaralanmalar ve hayatı tehdit eden diğer beklenmedik durumlarda ilk 3 ila 5 dakikada yapılacak doğru ve bilinçli müdahaleler çok önemli. Öyle ki ilk yardım müdahalelerinin doğru olarak uygulanmamasından dolayı her yıl binlerce insan kaza, yaralanma ve hastalık nedeniyle kaybedilebiliyor ya da sakat kalabiliyor. Bu gibi durumlarda müdahalede bulunanların ilk yardım eğitimi almış olmaları, kazazedenin hayatta kalmasında ya da yaşanabilecek sakatlıkların önlenmesinde önemli rol oynuyor.
Arama kurtarma eğitimlerinin içeriği
Arama kurtarma eğitimlerinde kurumlara göre bazı farklılıklar olmakla birlikte genel olarak katılımcıya, ilk aşama olarak afetlere hazırlık, afet yönetimi, acil durum planları gibi temel alanlarda teorik eğitimler veriliyor. Sonrasında katılımcıya, arama kurtarma stratejilerine yönelik eğitimler; alan keşfi ve güvenliği, destek malzemeleri, kurtarma evresi, raporlama ve kurtarmada kullanılan ipler ve düğümler gibi teknik eğitimler; düğüm atma gibi uygulamalı eğitimler ve ilk yardım eğitimleri aktarılıyor. Bu eğitimlere ek olarak verilen afet psikolojisi eğitimi ayrıca önem arz ediyor. Afet sonrası afetzedenin yalnızca fiziksel değil aynı zamanda psikolojik olarak da desteğe ihtiyacı oluyor. Bu eğitimlerin afet sonrası hem ekiplerin hem de afetzedenin içerisinde bulunabileceği psikolojiyi anlamada ve destek olmada farkındalık sağlaması amaçlanıyor.
Bilinçli ve eğitimli gönüllülerin sahadaki varlığının önemi arama kurtarma dernek ve topluluklarına düşen görevi de kutsal kılıyor. Tam da bu nedenle ilk yardım ve arama kurtarma eğitimlerinin çok daha fazla kişiye ulaşması hedefleniyor.
KAYNAKLAR
