“İyilik yap denize at, balık bilmezse Halik bilir” atasözünü bilmeyen yoktur ama kaçımız bu sözü dikkate alıp iyiliğin peşine düşüyoruz? Daha doğrusu iyilik yapmayı nasıl tanımlıyoruz? Dünya İyilik Günü’nde bu soruların cevabını aramak için sokağa çıktık ve insanlara en son ne iyilik yaptıklarını sorduk.
İyi olmak, iyilik kelimeleri yüzyıllardır filozofların üzerine en çok düşündükleri kavramlar olmuştur. “İnsan doğası gereği iyi bir varlıktır” der ünlü filozoflardan J.J. Rousseau. “Kelimelerde iyilik, güven yaratır. Düşüncede iyilik derinlik yaratır” der bir başka filozof Lao Tzu. Hatta Voltaire daha da ileri gidip “Her insan yapmadığı tüm iyiliklerden suçludur” diyerek iyilik üzerine daha fazla düşünmemize sebep olmuştur. Peki iyilik denilince aklımıza neler geliyor? Biz iyilik adına neler yapabiliyoruz?
Dünya İyilik Günü de bu soruların ve farkındalığın izinde
Toplumu birbirine bağlayan iyilik gücünün farkındalığını yaratmak için Dünya İyilik Hareketi isimli bir sivil toplum kuruluşu tarafından ilk kez 1998’de gündeme gelen Dünya İyilik Günü, 21 yıldır 13 Kasım’da kutlanıyor. Daha iyi ve daha merhametli bir dünya inşa etmek için tasarlanan bu gün sayesinde, hiçbir ayrım yapmaksızın her bireye dünya vatandaşı olduğunu fark ettirmek amaçlanıyor.
Sokağın nabzı biraz karışık
Şu anda dünyanın birçok yerinde daha iyi bir dünya için kutlanan İyilik Günü için biz de sokağa çıkıp o malum soruyu sorduk: “En son ne iyilik yaptınız?” Büyük bir çoğunluğun “hemen” hatırlayamadığı iyilikler, konuştukça çeşitlendi. Konuşanların duygu durumu da aynı şekilde tabii...
Tanıdık birine iyilik yapmak ve tanımadık birine iyilik yapmak gibi iki ayrı kavramın ön plana çıktığı cevaplarda; yaptıkları iyilikleri sorgulayanlar, çok yapıyorum ama şu anda aklıma gelmedi diyenler, az iyilik yaptığını fark edip utananlar, yaptığı iyilikleri paylaşmak istemeyenler, cevaplayamayanlar ve yaptıkları iyiliği bizlere kabul ettirmeye çalışanlar gibi birçok cevapla karşılaştık. Yani sokağın nabzı biraz karışıktı. Ancak yaptığımız onlarca görüşme sonrası çıkan en net sonuç, kayde değer çoğunluğun iyilik deyince aklına öncelikle çocukların gelmesi.
Aldığımız popüler cevaplardan bazılarını şu başlıklarla listeleyebiliriz:
Çocuklar için iyilik peşinde olanlar
Çocuklar, dünyayı güzelleştiren en güzel varlıklardan. Öyle ki yetişkinleri iyiliğe yönelterek de bunu ispatlıyorlar.
- Arkadaşlarımın çocuklarına sürpriz hediyeler alıyorum, dün de aldım hatta.
- Şanlıurfa’da üç okula yardımda bulundum. Birinin kütüphanesine kitaplar, birine perde, diğerine de masa örtüleri ve giyecek alıp gönderdim.
- Şu anda iki tane çocuk okutuyorum.
- Bu yaz 10 tane çocuğu markete götürüp istedikleri şeyleri aldım. Arkadaşlarımın çocukları bunlar, sırayla ikişer ikişer götürüp onları sevindirdim.
- Kız çocukları için bağış kampanyası açıp maratonda koştum.
- Çocuklara kitap okudum geçen ay.
- Doğuda okullara yardım toplayan bir öğretmene çocuklar için ayakkabı gönderdim.
- Yıllardır çocuklar için gönüllü çalışmalar yapıyorum.
- Çocuklar için bir sosyal sorumluluk projesine bağış topladım.
- İstanbul Maratonu’nda koşarak Adım Adıma organizasyonuna destek oldum.
- Bir arkadaşımın çocuğuna gönüllü oyun ablalığı yapıyorum.
Küçük şeylerde iyilik arayanlar
İyiliğin büyüğü küçüğü olmaz denilir ya, günlük hayatta kelebek etkisi yaratabilecek plansız iyilikler ve küçük iyiliklerin sayısı da azımsanacak gibi değil.
- Birine akbil bastım.
- Arkadaşlarımla buluşmak için onlara daha yakın olan bir yere gitmeyi kabul ettim.
- Bugün birine çay ısmarladım.
- Az önce birine yol tarif ettim.
- Arkadaşlarım için toplu taşımaya bindim.
- Sokak satıcısı çocuğa para yerine şeker verdim.
- Tiyatroya birlikte gideceğim arkadaşlarımı arabayla getirdim.
Yaşlılara ve yardıma muhtaçlara yardım edenler
Çocuklar kadar hoşgörüye ihtiyaç duyan yaşlı ve yardıma muhtaçları unutmayanlar da oradaydı.
- Yaşlı bir teyzeyi karşıdan karşıya geçirmiştim.
- Geçen ay bir huzurevini ziyaret ettim.
- Moda’da elinde poşet ve bastonla yürümeye çalışan teyzenin poşetini alıp yolumu da değiştirerek evine kadar eşlik ettim.
- Bir aileyi doyurdum.
- Sokak sanatçısıyım, sokakta topladığım parayla birini doyurdum.
- Maddi durumu sıkışık olan bir arkadaşıma yardım ettim.
- Sokak sanatçılarına para verdim.
Hayvanları sevindirenler
En az insanlar kadar hayvanların ihtiyaçlarını önemseyen yardımseverleri de se geçmeyelim.
- Geçen ay bir köpek sahiplendim.
- Ölmek üzere olan bir yavru kediyi sokaktan alıp sahiplendim.
- Sokak hayvanları için sürekli evimin önüne mama ve su koyuyorum.
- Her markete girişimde kedi ya da köpek maması alıp yolda karşılaştığım hayvanlara veriyorum.
- Vakit buldukça hayvanların terk edildiği şehir dışı bölgelere gidip mama götürmeye çalışıyorum.
- Sokakta gördüğüm hasta ya da yaralı dostlarımızı veterinere götürüyorum.
Plansız iyilikler
Kimileri içinse iyilik yapmak için önceden planlamaya gerek yok...
- Sokak satıcısından alışveriş yaptım.
- Sınavda bir arkadaşa yardım ettim, kopya verdim.
- Ofiste bir başkasının kriz yaşadığı sorunu çözdüm.
- Dersi dinlemeyen arkadaşlarıma ders anlattım.
- Sokakta kalan bir arkadaşımı dün eve aldım.
- Morali bozuk olan bir arkadaşımı teselli ettim.
- Evde yalnız kalmaktan korkan bir arkadaşım için evimde kalmak yerine yanında kaldım.
- Otostop çeken bir grup genci arabama aldım.
- Sürekli gülümsüyorum :)
- Şu anda size cevap vererek de iyilik yapıyorum mesela.
Nereye ve nasıl iyilik yapmalı?
Tüm bunların dışında iyiliklerini anlamlandırmak isteyenler, bağış yapmak ve yardıma muhtaçlara yardım etmek isteyenler için birkaç önerimiz var.
İyilik denilince aklına çocuklar gelenler için birçok seçenek mevcut. Destek bekleyen okullara desteklerini kavuşturmak için kurulan Kardeş Okullar projesi ile birlikte ihtiyaç sahibi okulları site üzerinden takip edip destek olabilirsiniz. Aynı şekilde ihtiyaç sahiplerini ve bağışçıları buluşturan İhtiyaçlar Haritası, kâr amacı gütmeyen bir sosyal kooperatif olarak karşımıza çıkıyor. Doğudaki köylerdeki çocukları oyuncaklarla buluşturma amacıyla oyuncakları toplayan Oyuncak Kardeşliği projesi de bir başka alternatif olabilir. Kanserli çocuklar için bağışta bulunmak isterseniz Kaçuv ve Lösev gibi vakıflar aracılığıyla çocuklara umut olabilirsiniz.
Bunların yanında birçok STK, vakıf, proje ve girişimlere destek olarak iyilik peşinde dünyayı daha yaşanır bir hale getirmeniz mümkün. Bu kuruluşlardan bir kaçını da şöyle sıralayabiliriz: UNICEF, TOG, TOÇEV, TEMA, TEV, TEGV, SERÇEV, HAÇİKO, AKUT, Koruncuk Vakfı, Tohum Otizm Vakfı, Altı Nokta Körler Vakfı, Down Sendromu Derneği, Engelsiz Yaşama Derneği, Darüşşafaka vb.
