Günümüzde kişisel bilgilerimizin kötü amaçlı insanların eline geçmesi ne yazık ki oldukça kolay. Bu kişilerin belirlenmesi ve onlara karşı yaptırım uygulanması ise çoğunlukla bazı vatandaşların yaşadıkları olumsuz deneyimlerden dolayı hukuka başvurmasının ardından olabiliyor. Dolayısıyla şahısların önlem alması ve olası risklere karşı kendilerini koruması gerekiyor. Kişisel verilerimize dahil belki de en önemli bilgi ise T.C. kimlik numaramız. 2021’de gelen yeni bir uygulama sayesinde T.C. kimlik numaramızı kısıtlayarak risklerden korunmak mümkün. Peki, T.C. kimlik numaramızı kısıtlamazsak neler mi olur, gelin birlikte bakalım.
T.C. kimlik numaranız ele geçirilirse olabilecekler
Çoğumuz kredi kartımızın ve adresimizin paylaşılmasına oldukça dikkat ederken T.C. kimlik numaramızı es geçebiliyoruz. Ancak T.C. kimlik numaramızın paylaşılması en az kredi kartımız kadar riskli.
Herhangi bir sitenin sadece T.C. kimlik numaranızı kaydederek yapabilecekleri oldukça kısıtlı olsa da baba adınız, adresiniz gibi diğer kişisel bilgilerinizle birlikte risk artıyor. Ayrıca sadece bilgilerinizi girdiğiniz site değil, o siteden oluşabilecek olası bir veri sızıntısı riski artırıyor.
T.C. kimlik numaranızı bilen herhangi bir kişi, lise diploma notunuzdan ne kadar maaş aldığınıza, su ve telefon borcunuzdan üniversiteye giriş sınavından aldığınız puana kadar yüzlerce bilgiye erişim sağlayabiliyor. Bu erişim tehlikeli gibi gelmese de ürkütücü olduğu bir gerçek.
Buradaki en önemli risklerden biri kişi ile ilgili her edinilen bilginin yeni bir bilgiye ulaşmaya olanak sağlaması. Örneğin T.C. kimlik numarası ile SGK’nin internet adresinden anne - baba adı ve doğum tarihi bilgileri elde edilebiliyor. Zincirleme etki olarak kişinin anne ve baba adı bilgileri ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün internet sitesindeki kimlik numarası sorgulama sayfasından nüfus cüzdanında yer alan aile sıra no, cilt no, birey sıra no, mahalle ve köy bilgilerine de erişilebiliyor. Kredi kartını kaybettiğinizi söylediğinizde bankanın size soracağı bilgiler arasında bunlar var. Her ne kadar çoğu banka telefona onay kodu gönderiyor olsa da riskin ortadan kalktığını söyleyemeyiz. Buna ek olarak, kimlik bilgilerinize erişimi olan kötü niyetli bir şahıs, sizin adınıza bankalarda ve kimlik onaylı internet sitelerinde işlemler yapabiliyor.
Geçmişte mümkün olsa da günümüzde sadece T.C. kimlik numarası ile şirket kurulması mümkün değil. Şahıs şirketi olup olmaması fark etmeksizin, şirket kurulması için kimlik belgesinin yanı sıra birçok farklı belge de talep ediliyor ancak kötü niyetli şahısların bahsettiğimiz zincirleme bilgi edinme yöntemiyle bu bilgilere erişim sağlayabilme ve ciddi maddi zarar yaratabilme ihtimalleri ise devam ediyor. Adınıza şu ana kadar şirket açılıp açılmadığını merak ediyorsanız bunu e-Devlet’ten öğrenmeniz mümkün. Kişisel şifrenizle e-Devlet sistemine girerek arama kısmına “Sahibi / Ortağı / Yetkilisi Olduğum Ticari İşletme veya Şirketler” yazmanız yeterli.
Salgın, deprem ve yangın gibi felaketlerle birlikte artan bağış kampanyaları ise yeni dolandırıcılık çeşitlerine de kapı açtı. Dünya Pandemi Vakfı ya da Pandemi Yardım Vakfı gibi isimlerle yardım toplayan sahte vakıflar, kişilerin kimlik bilgilerini ele geçirmek için ihtiyaç sahiplerinin başvurularını kötüye kullandı. Ne yazık ki bu durum ilk olmadığı gibi sonson da olmayacak. Olası risklerin hepsinden korunmak için ise bir yeni bir yol var: T.C. kimlik numaranızı kısıtlamak.
T.C. kimlik numarası nasıl kısıtlanır?
2021 yılının son günlerinde Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, e-Devlet Kapısı'nda kullanıma sunulan yeni T.C. kimlik numarasını kısıtlama işlemini şu cümlelerle duyurdu:
“Bugüne kadar vatandaşlarımız çalıntı, sahte kimlik ve benzeri durumlarda kişilerin iradeleri dışında şirket veya ticari işletmelere ortak/yetkili olarak eklenmelerinin engellenmesi için ticaret sicili müdürlüklerine başvurmakta ve müdürlüklerce MERSİS'teki kimlik numaraları üzerine kısıt konulmaktaydı. e-Devlet Kapısı üzerinden vatandaşlarımıza sunulan yeni hizmetimiz olan 'Şirket veya Ticari İşletmelerde Ortak / Yetkili Olunmasının Engellenmesine Yönelik Kısıtlama İşlemleri' sayesinde kişiler e-Devlet Kapısı üzerinden kimlik numaraları üzerine kısıt koyarak şirket ortağı/işletme sahibi veya bir şirket veya işletmede yetkili olarak eklenmesini engelleyebilecekler.”
Yılın ilk çeyreğinde yeni duyurulan bu yöntemi yaklaşık 4,5 milyon kişi kullandı. T.C. kimlik numarası kısıtlanmasının adımları şu şekilde:
1. Kişisel şifrenizle e-Devlet'e girin.
2. “Kurumlar” menüsünden “Ticaret Bakanlığı”na tıklayın.
3. “Ortak/Yetkili Olunmasına Yönelik Kısıtlama İşlemleri (MERSİS)” seçeneğine giriş yapın.
4. “Yeni Başvuru “işlemini seçin tıklayın.
5. Bilgilerinizi doldurun ve onaylayın.
Konulan kısıtlamanın kaldırılabiliyor olması ise dikkat çeken bir nokta. Daha önce kimlik numarası üzerine kısıt konulan kişiler, bir şirkette/işletmede ortak ya da yetkili olmak istemeleri durumunda aynı hizmeti kullanarak konulan kısıdı da kaldırabiliyorlar.
Kaynaklar
https://www.paradergi.com.tr/ayin-konusu/2022/02/02/guvenlik-icin-tc-kimlik-no-nasil-kisitlanir, Erişim Tarihi: 20.08.2023
https://www.ntv.com.tr/turkiye/vatandaslar-kimlik-numaralarina-e-devlet-uzerinden-kisit-koyabilecek,Lshb73S2IUWvjZiPp3jDxg#, Erişim Tarihi: 20.08.2023
https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/vatandaslik-numarasiyla-gelen-tehlike-35686, Erişim Tarihi: 20.08.2023.
