Duygu tanıma teknolojisinin gelişimi, sistemin nasıl çalıştığı ve hangi sektörler tarafından nasıl kullanılacağı konularında merak uyandırıyor. Etik açıdan tartışmalar yaratan teknolojinin amacı kişiselleştirilmiş bir hizmet sunmak mı, bizim adımıza karar almak mı?
Gizlilik ve güvenlik açısından tartışmalı
Teknolojinin nimetleri hayatımızın her tarafını sarmışken, duygu tanıma teknolojisi konusu gizlilik, güvenlik ve etik açıdan tartışmalı olmaya devam ediyor. 2018 yılında Brezilya’daki metro kapılarına yerleştirilen yüz tanıma özellikli ekranlar ve 2021 yılında Çin’de hizmet veren bir şirketin çalışanlarının mutlu olup olmadığını tespit eden duygu tanıma sistemi kullanması tartışmalar yaratmışken, bu teknolojinin kimler tarafından nasıl kullanılacağı endişe yaratıyor.
Teknolojinin temeli bilimsel araştırmalara dayanıyor
Tartışmalar süredursun, duygu tanıma teknolojisi (ER-Emotion Recognition) artık pazarlama, müşteri hizmetleri, eğitim, güvenlik ve sağlık gibi birçok farklı alanda kullanılıyor.
Duygu tanıma, yapay zeka (AI-Artificial Intelligence) ve psikoloji bilgilerini birleştirerek çalışan bir sistem. Duygu tanıma teknolojisi, insan yüzünü bir nesne gibi görüyor; göz, kaş, dudak, alın, burun, yanakların yerini ve hareketlerini tespit ediyor. Bu tespitten sonra detaylı analizler çıkarıyor. Ardından da birçok özelliği analiz ederek mevcut duyguyu tanımlıyor. Duyguları tanımlarken, yüzdeki detayların kısacası gözün kaşın olası pozisyonlarından faydalanıyor. Mesela kaş çatmak, öfke belirtisi olarak algılanıyor. Bu teknoloji mutluluk, sürpriz, kızgınlık, üzüntü, korku, iğrenme ve aşağılama hislerini tanımlayabilirken bu genellemeleri tabii ki bilimsel verilere ve çalışmalara dayanarak yapıyor.
İnsan duyguları ve yüz ifadesindeki etkileri hakkında uzman bir psikolog olan Amerikalı Paul Ekman’ın çalışmalarında 10 binden fazla yüz ifadesi ve bunlarla ilişkilendirilen üç binden fazla duygu yer alıyor. Ekman, her yüz ifadesinin bir duyguyu temsil etmeyeceğini de belirtiyor. Örneğin fiziksel bir rahatsızlık kaynaklı ifade değişikliği veya gözleri iyi görmeyen birinin gözünü kısması bir duyguyu ifade etmiyor. Paul Ekman ve sosyal psikoloji alanında araştırmacı yazar Wallace V. Friesen’in birlikte oluşturduğu Yüz Hareketi Kodlama Sistemi (FACS), 1978 yılında saldırganlık ve şiddeti tespiti için güvenlik görevlilerinin eğitiminde kullanılıyor. İşte bu sistem, duygu tanıma yazılımının temelini oluşturuyor.
Farklı sektörler, duygu tanımayı sahipleniyor
Duygu tanıma teknolojisi günümüzde, insan kaynakları sektöründe sıkça kullanılıyor. Hatta dünyadaki örneklerde adaylar, yapay zeka ile mülakat yapıyor. Bu teknoloji sayesinde, adayların ses tonları, yüz ifadesi, ruh hali tespit edilebiliyor. Bir duygu tespiti diyemesek de son teknoloji otomobillerdeki yeni güvenlik sistemlerinde, sürücünün yorgun veya uykusuz olduğunu tespit eden sensörler bulunuyor. Akıllı araçlarda duygu tanıma teknolojisinin yer alması ise çok olası.
Duygu tanıma teknolojisine sağlık sektöründe, özellikle otizm rahatsızlığının tespitinde başvuruluyor. Depresyon ve anksiyete teşhisi, epilepsi nöbeti öngörüsü, rehabilitasyon süreçleri, nörolojik rahatsızlıkların tespiti gibi alanlarda kullanılabilen duygu tanıma, kişiselleştirilmiş sağlık hizmetleri sunulmasına destek oluyor.
Eğitim sektörü de duygu tanımayı kullanıyor. Öğrencinin duygu durumunun analiz edilmesi; kaygı, heyecan ve stres yönetiminin yapılabilmesini sağlıyor. Öğrenme süreçlerinin kişiselleştirilmesinde de işe yarayabilecek olan duygu tanıma teknolojisi, öğrenmenin daha etkili, daha verimli ve daha zevkli olmasına ön ayak olabiliyor.
Tabii ki duygunun en etkili olduğu reklam ve pazarlama, bu teknolojiyi en çok benimseyen sektör. Çünkü araştırmalara göre duygusal olarak uyarıcı reklamlar, duygu içermeyen reklamlara göre izleyicilerde daha yüksek oranda etkileşim hissi uyandırıyor. Müşteri hizmetlerinde ses tonlarını analiz etmeye, yüz ifadelerinden ürün hakkındaki düşünceleri anlamaya, satın alma kararlarını incelemeye, daha da kişiselleştirilmiş kullanıcı deneyimleri geliştirmeye, hedef kitleyle bağ kurmaya yarayan yüz tanıma teknolojisi; bu sektörün geleceği gibi gözüküyor.
Kaynak:
https://www.bbc.com/
https://medium.com/
https://imotions.com/
https://themarketinghustle.com/
