Çay yapraklarında, özellikle de yeşil çayda bulunan ve uyku kalitesini artırmaktan kan basıncını düşürmeye kadar birçok faydası bulunan amino asit L-theanine nedir, ne işe yarar?
En çok matcha çayında bulunuyor
L-theanine, çay yapraklarında doğal olarak bulunan bir amino asit. Siyah, beyaz ve yeşil çayda farklı oranlarda mevcut olan, ek gıda takviyesi olarak alınabilen L-theanine’in uyku kalitesini artırmaktan kan basıncını düşürmeye kadar birçok faydası bulunuyor. Son yıllarda sıkça duyduğumuz, bir çeşit yeşil çayın toz formuna getirilmiş hali olan matcha çayı ise çok daha yüksek L-theanine içeriyor. Aslında içtiğimiz çayın içindeki L-theanine oranını hesaplamak zor. Bu amino asidin oranı çayın çeşidine, yetiştirildiği bölgeye; demlerken kullanılan çay miktarına ve demleme süresine göre değişiyor. Bu nedenle uzmanlar, L-theanine kullanımı için gıda takviyelerine başvurmak gerekebileceğini belirtiyor.
Serotonin ve dopamin oranını yükseltiyor
Uyku kalitesini artıran, bedeni rahatlatan, stresi azaltan, zihinsel odaklanma sağlayan, kilo vermeyi destekleyen, bağışıklığı güçlendiren ve kan basıncını düşüren L-theanine; vücudun kimyasal habercileri olan nörotransmiterleri etkiliyor. Yani L-theanine mutluluk hormonu olarak bilinen nörotransmitter serotonin, bir diğer önemli nörotransmitter olan dopamin ve vücudun strese verdiği tepkiyi düzenleyen bir steroid hormonu olan kortizol seviyelerini yükseltiyor.
Bir fincan yeşil çayda ortalama 20-50 mg L-theanine, 12-40 mg da kafein bulunuyor. Şimdi diyeceksiniz ki çok fazla yeşil çay içmek, uykuyu kaçırmaz mı? Evet tam bu noktada bahsettiğimiz oranlar önemli oluyor. Kafeine duyarlılık varsa uzmanlar kafeini düşürülmüş çayların tüketilmesini öneriyor. L-theanin‘in diğer ilaçlar ve gıda takviyeleri ile olan etkileşimi hakkında henüz çok net bilgiler bulunmuyor. Uzmanlar L-theanin takviyesinin astım ilaçları, antidepresanlar, tansiyon ilaçları, kan sulandırıcılarla birlikte kullanılmamasını ve doktora başvurulmasını öneriyor.
Araştırmalar ne diyor?
Yapılan araştırmalara göre her gün 100 mg L-theanin almak odaklanmayı artırabiliyor, sekiz hafta boyunca her gün 450-900 mg L-theanin almak uyku kalitesini artırıyor hatta L-theanin ve gama aminobütirik asit (GABA) takviyelerini birlikte almak uykuda daha etkili oluyor. Araştırmalarda, dört hafta boyunca L-theanin kullanımının stresi azalttığı da gözlemlense de uzmanlar bu durumun kişiden kişiye değişebileceğini not düşüyor. Odaklanmayı artırmak için ise L-theanine ve kafeinin birlikte, doğru oranda kullanılmasının etkili olduğu belirtiliyor.
Bu amino asidi doğru oranlarda kullanmak önemli. Çünkü her gıda takviyesi, hatta her bitki gibi yüksek dozda kullanımda bazı yan etkiler görülebiliyor. Baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, gerginlik, sinirlilik, ishal gibi yan etkiler nadir de olsa izlenebiliyor.
Yeşil çay demişken…
Yeşil çayın faydalarıyla ilgili birçok bilgi mevcut. Kilo vermede etkili olduğu, kolesterolü dengelediği, ağız ve diş sağlığına iyi geldiği, bilişsel fonksiyonları arttırdığı, göz sağlığını koruduğu gibi onlarca faydası belirtilen bu içecek antioksidan olarak da tanımlanıyor. Konumuz olan L-theanin özelinde bakarsak yeşil çayın içinde bulunan bu amino asidin stresi azaltması, serotonin ve depomin seviyelerini artırması, kilo verme konusunda destek olması ve sağlığı olumlu etkileyebilmesi göz önüne alınınca yeşil çayın, Çin ve Hint tıbbında yüzyıllar boyunca kullanılmış olması tesadüf olmasa gerek.
Uyarı: L-theanine’nin uyku için kullanımındaki faydalar, uykusuzluk ve uyku apnesi gibi ciddi rahatsızlıklar için geçerli değildir. Eğer herhangi sağlık sorunu yaşıyorsanız veya düzenli ilaç kullanıyorsanız, gıda takviyeleri almadan önce uzman bir doktora başvurmanızı öneririz.
