Kayı boyundan bir Türkmen kızı. Eşinin ölümünden sonraki adil yönetimi ile Kayı boyunun dağılmasını engelledi ve Osmanlı İmparatorluğunun tohumlarını attı. Türk kadının isterse neler yapabileceğinin en güzel örneklerinden biri. 600 yıllık imparatorluğun kuruluşunda oynadığı hayati roldan dolayı "Devlet Ana" olarak anılan Hayme Ananın kabri Domaniç'in Çarşamba köyünde.
Osmanlı imparatorluğunun tohumlarının atıldığı Domainç'e yaptığımız gezide, Çarşamba köyüne uğramadan geçemezdik. Bu köy; Ertuğrulgazi'nin annesi, Osmangazi'nin ninesi ve Türk analarının en güzel örneklerinden biri olan nam-ı diğer "Devlet Ana"nın da ebedi ikametgahı.
Çarşamba köyüne vardığımızda bizi ilk olarak Hayme Ana adına yapılmış bir çeşme karşıladı. Hemen yanından geçerek vardığımız meydanda ise sade güzelliği ile Devlet Ana türbesini gördük.
Büyük bir heyecan ile girdik kapısından içeriye. Bahçesinde güzel bir süs havuzu, etrafında güller ve rengarenk çiçekleri ile tertemiz ve huzurlu bir manzara karşıladı. Böyle saygı duyularak korunması ve bakılması çok hoşumuza gitti. Tüm yetkili ve görevlilere bunun için ayrıca teşekkür ederiz. Fotoğraflarda görebileceğiniz gibi kümbet tarzında bir türbe, girişinde de bir kitabesi var.
Gerçek Kabri Üzerine Yapılmış
Türbe bölümüne giren kapıda Hayme Ana’nın kim olduğunu anlatan bir yazı var ve bu yazıya göre;
Hayme Ana Gündüz Alp’in Eşi, Ertuğrul Gazi’nin Annesi, Osman Gazi’nin ninesidir, Aşiretiyle birlikte, önce Karacadağ ( Haymana ) daha sonra Söğüt ve Domaniç yöresine yerleşmiştir. Göç zamanı Domaniç yaylarında vefat etmiş ve şuan da türbenin bulunduğu yere defnedilmiştir. 1892 yılında II. Abdülhamit Han tarafından, Hüdavendigar Valisi Mahmut Bey’e bu türbe yaptırılmıştır.
Anlatılana göre; Çarşambalı bir köylü, evinde sakladığı dedesinden kalma deri üzerine yazılmış vesikayı köye gelen bir görevliye okutur. Bu vesikanın Hayme Ana'ya ait olduğu ortaya çıkar. Görevli hemen İstanbul'a giderek Yıldız Sarayı'nda 2'nci Abdülhamid'e bu vesikayı ulaştırır. Belgeyi inceletip Çarşamba köyüne heyet gönderen 2'nci Abdülhamid, büyük ninesi Hayme Ana'nın kabrini buldurarak 1892'de üzerine türbe ve külliye inşa ettirir.
Örnek Bir Türk Kadını
Hayme Ana, Eşi Gündüz Alp'in Fırat nehrini geçerken boğularak ölmesinden sonra aşiret reisliğini ele alıp, dağılma noktasına gelen Kayı boyunu toparladı. Kayı boyunu önce Ankara'nın Karacadağ bölgesine yerleştirdi. Daha sonra Kütahya'nın Domaniç ilçesindeki Çarşamba köyü civarına getirdi. Burada oğulları Sungur Tekin, Gündoğdu, Ertuğrul ve Dündar'ı yetiştirdi. 13 yy ortalarında Ertuğrulgazi aşiret reisliğini annesinden devraldı ve aşiretini daha da güçlendirdi. Selçuklularla birlikte öncü kuvvet olarak savaştılar. Anadolu Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat, İznik seferine katkılarından dolayı Ertuğrulgazi'ye Domaniç ve Söğüt'ü yurtlak olarak verdi. O günden sonra Kayı boyu Domaniç'i yazlak, Söğüt'ü de kışlak olarak kullandı.
Oğullarına ve torunlarına öğretileri, aşiret fertlerinin ona olan büyük sevgisi ve saygısı sayesinde 600 yıllık bir imparatorluğun tohumlarını atan Hayme Ana örnek bir Türk kadınıdır. Türk analarının ne kadar cefakar ve dirayetli olduğunu da tüm dünyaya göstermiş, Türk kadınlarının istediğinde neler yapabileceğine de en güzel örneklerden biri olmuştur.
Ertuğrulgazi'ye Öğüdü
OĞUL,
Anayurttan ayrılalı yıllar geçti. Deli rüzgarlar önünde oradan oraya savrulduk. Beylik otağını kurduğumuz şu yaylalar artık son durağımız, son konağımız olsun.
Oğuz’un yurtlarına diktiğimiz ağaçların kökleri kara yerin derinliklerine, dalları gökyüzünün yüceliklerine uzansın.
Göğsü kaba yerli kara dağlar gibi duran erlerimiz ile kır çiçekleri gibi saf ve temiz, ak yüzlü, ala gözlü
kızlarımız Kutlu Kayı Boyumuza gürbüz evlatlar versinler.
Altın başlı otağlarımız Çarşamba yaylasını bürüsün.
Kayı’nın ve diğer bütün boyların oğullarını Ertuğrul’umla bir tutarım.
Onların hepsini soyumuz için Hakk’ın Kutsal birer emaneti bilirim.
BEY OĞUL,
Boyundan – soyundan, olsun olmasın insanlara adil davran. Adaletten ayrılma ki, insanların birlik ve dirlik kazansın, Yurdunda, Obanda herkes güvenle gezsin.
Ululuk isteyen töreden ayrılmasın.
Bu dünya bir oturma yeri değildir. Yapacağın iyi ve doğru işlerle inşanlanrın hizmetinde bulunursan güzel övünçler senin olur.
Yüreğinden inancı, ağzından duayı, davranışından erdemi hiç eksik etme. Bir de sabırlı ol Oğul, ekşi koruk sabırla tatlı üzüm olur.
OĞUL
Beylik dermekle, ağalık vermek iledir.
Sofranı ve keseni yoksullara açık tut.
Hayme Ana'yı Anma ve Göç Şenlikleri
Her yıl Eylül ayının ilk haftasında Çarşamba köyünde Hayme Ana'yı Anma ve Göç Şenlikleri düzenleniyor. Etkinlikler kapsamında halka geleneksel pilav dağıtımı, Kur'anı Kerim Tilaveti, halk oyunu gösterileri, atlı okçuluk gösterilerinin yanında şenlik geçiş töreni ve temsili göç yürüyüşü düzenleniyor. İnşallah bizlere de katılmak nasip olur.
Hayme Anaya türbesi başında dualarımızı eda ettikten sonra yola devam ediyoruz. Yeni durak noktalarımızda buluşmak üzere. Bizi anlık olarak sosyal medya sayfalarımızdan takip etmeyi unutmayın. Sağlıcakla kalın.
