Homer Smart Auto Services, yakın zamanda 20 yıldır biriktirdiği yaklaşık 1 milyonluk işlem verisine dayanarak “Türkiye Araç Hasar Raporu İstatistiği”ni açıkladı. Rapora göre trafik kazalarında otomobillerin en çok hasar alan bölümünün araç kapıları olduğu görüldü.
Bu veri Türkiye’de kazaların en yaygın nedenlerinden birinin yandan çarpmalar olduğunu da doğruluyor. Rapor, trafik kazalarında en sık hasar gören parçaları şöyle sıralıyor:
- Kapılar
- Ön tampon
- Ön çamurluk
- Arka tampon
- Arka çamurluk
- Arka panel
- Motor kaputu
- Ön süspansiyon
- Far ve sinyaller
- Bagaj kapağı
Listenin zirvesindeki “kapılar” dikkat çekici çünkü bu bulgu, trafikte yandan çarpmaların ne kadar yaygın olduğunun açık bir göstergesi.
Trafik kazalarında yandan çarpmaların payı
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre her yıl dünyada 1,2 milyon kişi trafik kazalarında hayatını kaybediyor. Avrupa’da kazaların yaklaşık yüzde 25’i yandan çarpma sonucu meydana geliyor. Türkiye’de ise bu oran, şehir içi kazalarda çok daha yüksek.
TÜİK 2024 verilerine göre Türkiye’deki kazaların yaklaşık yüzde 28’i yandan çarpma veya “yan hasarlı temas” olarak kayda geçiyor. Bu kazaların önemli bir kısmı da bisikletli ve motosikletlilerin araç kapılarına çarpmasıyla yaşanıyor. Yani bir yolcunun kontrolsüz şekilde kapıyı açması, hem yaya hem sürücü güvenliği açısından ciddi risk yaratıyor.
Kapı neden bu kadar hasar alıyor?
Kapılar, otomobil gövdesinin en zayıf noktalarından biri. Araç üreticileri, çarpışma güvenliğinde genellikle ön ve arka bölgelerde enerji emici alanlara odaklanıyor. Yan darbelere karşı koruma ise hem mühendislik hem de maliyet açısından sınırlı kalabiliyor.
Ayrıca Türkiye’de kapı hasarlarının yüksek çıkmasının ardında birkaç temel neden var:
- Dar park alanları ve sokaklar, araç kapılarının birbirine çarpma ihtimalini artırıyor.
- Bisiklet ve motosiklet trafiği yoğunlaştıkça, “kapı çarpması” vakaları da artıyor.
- Yolcuların kapıyı kontrolsüz şekilde açması hâlâ yaygın bir sorun.
- Yan hava yastığı veya kapı kiriş takviyesi olmayan eski araçlar, küçük darbelerde bile ciddi göçük alabiliyor.
Uzmanlara göre bu tür hasarlar sadece kozmetik değil. Özellikle yan perde hava yastığı olan araçlarda sensörler ve mekanizmalar da zarar görebiliyor, onarım maliyeti katlanabiliyor.
En çok hasar gören diğer parçalar ne söylüyor?
Listenin ikinci sırasında yer alan ön tampon ve üçüncü sıradaki ön çamurluk, Türkiye’deki düşük hızda çarpışmaların ne kadar sık yaşandığını gösteriyor. Arka tampon ve arka çamurluklar ise trafik ışıklarında arkadan çarpma vakalarının devam ettiğini ortaya koyuyor.
Motor kaputu, süspansiyon ve far hasarları ise genellikle daha ciddi çarpışmalarda görülüyor. Bu parçaların onarımı hem parça fiyatı hem de işçilik açısından en yüksek maliyet grubuna giriyor. Sigorta sektörü açısından bakıldığında, bu veriler “en sık talep edilen onarım kalemlerinin” de hangileri olduğunu gösteriyor. Özellikle kapı ve tampon hasarları, kasko dosyalarının önemli bir bölümünü oluşturuyor.
Bölgesel farklılıklar da yok değil!
Büyük şehirlerdeki yoğun trafik, dar park alanları ve scooter/bisiklet kullanımı, yandan çarpmaları daha da artırıyor. İstanbul, Ankara ve İzmir’deki servis kayıtları incelendiğinde en fazla kapı hasarının nisan - ekim ayları arasında yaşandığı görülüyor. Yaz aylarında artan şehir içi hareketlilik, tatil trafiği ve kısa mesafe sürüşler bu eğilimi tetikliyor.
Yağışlı havalarda ön tampon ve çamurluk hasarları, kuru yaz aylarında ise kapı göçükleri öne çıkıyor. Bu da hava koşullarının kaza türleri üzerinde doğrudan etkili olduğunu gösteriyor.
Sigorta ve onarım sektörü açısından tablo
Kapılar, sık hasar gördüğü kadar onarımı en zahmetli parçalardan biri. Boya işlemi, iç mekanizma, cam sistemi ve kilit donanımı nedeniyle ortalama bir kapı hasarının tamiri üç ila beş iş günü sürebiliyor. Bu da sigorta şirketleri için dosya başına maliyetin yükselmesine neden oluyor.
Otomotiv servis zincirleri ve sigorta sektörü, bu tür sık hasar gören parçalar için standart fiyatlandırma ve dijital hasar tespiti sistemlerine yöneliyor. Homer gibi teknoloji odaklı servis şirketleri, fotoğrafla hasar analizi ve akıllı fiyat teklifi sistemleriyle süreci hızlandırıyor. Bu sayede hem onarım süresi kısalıyor hem de sigorta şirketlerinin operasyon yükü azalıyor.
Kapı kazalarına karşı alınabilecek önlemler
Bu kazaların önüne geçmek için hem sürücülere hem üreticilere önemli görevler düşüyor:
- Kör nokta uyarı sistemi ve arka trafik uyarısı gibi teknolojiler, kapı açılmadan önce yaklaşan aracı algılayabiliyor.
- Bisikletlilere dikkat uyarısı (Volvo, Ford gibi markalarda standart hale geliyor) kapı açma kazalarını büyük ölçüde azaltıyor.
- Park halindeyken kapı açmadan önce “Dutch reach” yöntemi (yani kapıyı uzak elinizle açmak) hem sürücünün hem bisikletlinin güvenliğini artırıyor.
- Belediyelerin bisiklet yollarını kapılardan uzaklaştırması ve park ceplerini genişletmesi de yapısal bir çözüm olabilir.
Uzmanlara göre “kapı hasarı” yalnızca bir servis konusu değil, şehir içi güvenlik kültürünün de bir yansıması.
Trafik kazalarında en çok yapılan hatalar
Türkiye’de her yıl yüz binlerce trafik kazası yaşanıyor. Homer Smart Auto Services’in raporu, bu kazaların çoğunun aslında insan hatasından kaynaklandığını bir kez daha gösteriyor. İşte en sık yapılan hatalar:
1. Kapı açarken çevreyi kontrol etmemek:
Trafikteki “kapı kazaları”nın büyük bölümü, yolcunun veya sürücünün aynaya bakmadan kapıyı açmasıyla yaşanıyor. Özellikle bisikletli ve motosikletli sürücüler için bu durum ölümcül olabiliyor.
2. Takip mesafesini korumamak:
Ön tampon ve çamurluk hasarlarının yüksek oranı, sürücülerin özellikle şehir içinde yetersiz takip mesafesiyle seyretmesinden kaynaklanıyor. Ani frenleme anlarında çarpışmalar kaçınılmaz hale geliyor.
3. Hız sınırlarını dikkate almamak:
Kısa mesafelerde “zaten hemen varacağım” düşüncesiyle hız yapmak, hem tepki süresini azaltıyor hem de küçük kazaların bile hasar boyutunu büyütüyor.
4. Sinyal kullanmamak ve ani şerit değişiklikleri:
Yan çarpışmaların önemli bir kısmı, sinyalsiz şerit değişimlerinden doğuyor. Özellikle yoğun trafikte diğer sürücülerin hamlelerini öngörememesi kazayı tetikliyor.
5. Park manevralarında dikkatsizlik:
Dar alanlarda park ederken sensör uyarılarını dikkate almamak veya yeterli açı oluşturmadan manevra yapmak, kapı ve tampon hasarlarının başlıca nedenlerinden biri.
6. Hatalı yükleme ve araç bakımsızlığı:
Aşırı yük, yetersiz lastik basıncı veya bakımsız süspansiyon sistemi, araç dengesini bozarak ani savrulmalara neden olabiliyor. Bu tür hatalar, özellikle ıslak zeminde kazaları katlıyor.
7. Teknolojiye fazla güvenmek:
Sürücü destek sistemleri önemli bir güvenlik katmanı sunsa da “araç kendi frenler” algısı tehlikeli bir rehavete yol açıyor. Uzmanlar, teknolojinin sürücünün yerini alması değil, dikkatini tamamlaması gerektiğini vurguluyor.
