Çölün ortasında hayata geçirilmesi planlanan NEOM Projesi kapsamındaki “The Line (Çizgi)” hayli ilginç bir kent vizyonu. Kilometrelerce uzunluğunda bir çizgi üzerinde yükselecek ütopik ya da distopik bu kente yakından bakıyoruz.
Suudi Arabistan’da çölün ortasında göz alabildiğine uzanan dışı aynalarla kaplı bir çift duvar. İçinde dikey mimari üzerinde yükselen yeni bir hayat! 170 kilometre uzunluğunda, yalnızca 200 metre genişliğindeki bu monolitik kente ne bir oyunda ne de bir filmde rastlıyoruz. Bu kent, Suudi veliaht prens Muhammed bin Selman’ın “açık ara en yaşanabilir kent” olarak adlandırdığı “The Line (Çizgi)” isimli mimari bir proje.
The Line, “New Wonders for the World”, “Dünya için yeni harikalar” şeklinde lanse edilen 500 milyar dolarlık NEOM adlı geniş kapsamlı, yapay zekayla kuşatılmış bir yaşam alanını içeren projenin parçası. 2021 yılında çıkan tanıtım videosuyla, ilgi görmüş, konuşulmuştu. Z kuşağını hedefleyen birçok özelliğe rastladığımız kentin tanıtım videosunda dikkat çekenlere bir bakalım.
Suyun üzerinde uçan genç bir kız, doğanın içinde uzanan bir mega kenti bir uçtan diğerine kat ediyor. Öncelikle kentte hiç otomobil ve araç yolu bulunmuyor. Kentin başından sonuna kadar gidecek yüksek hızlı bir trenin, 20 dakikada 170 kilometreyi tamamlayacağı belirtiliyor. Öyle ki kent sakinleri en fazla beş dakika yürüyerek gündelik işlerini de yapabilecek.
Tanıtımda da vurgulanan doğa temasının, projenin web sitesinde de altı çiziliyor. Mevcut alanın yüzde 95’i doğaya ayrılacak. Kentin ihtiyaç duyduğu enerji, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak. The Line’da sürdürülebilir hayatla birlikte “Akıllı Şehir” konsepti de uygulanacak. Kentteki hayat, yapay zekâ destekli sürecek. İklimin ve hava sıcaklığının kontrol edileceği, robotların hizmet vereceği çok gelişmiş bir teknolojiyle donatılmış bir kent vizyonu sunuluyor.
170 kilometre uzunluğunda olan kentin genişliği 200 metre, yüksekliği ise 500 metre olacak. İlk fazının 2022’de hazır olması ve 2030’da kentin tamamlanması hedefleniyor. Proje, Suudi mega projesi Saudi Vision 2030’a da dahil edildi. Suudi Arabistan’ın kuzeybatısında inşa halindeki ve milyonlarca dolarlık yatırım yapılan bir başka yerleşim yeri NEOM’un yanında yer alacak The Line kentinde 9 milyon kişinin yaşaması bekleniyor. Şehrin üç katmandan oluşacağı; ilk katmanın şehir sakinlerine, orta katmanın altyapı hizmetine ve en alt katmanın ise yapay zeka destekli toplu taşımaya ayrıldığı belirtiliyor.
Yapay ay ve yağmur
Projede şehrin yapay bir Ay’a sahip olması, çevre, güneş ışığı, gölge ve doğal havalandırmanın yapay zeka desteğiyle tasarlanması ve kente yapay yağmur yağdırılması da söz konusu. Projenin bir başka özelliği ise 38 bin kişiye iş imkanı sunacak olması. Kentin yerel ekonomiye 48 milyar dolar katkıda bulunması da bekleniyor.
Tüm dünya dillerinde daha kolay söylenebilmesini sağlamak amacıyla bu şehre ‘NEOM’ adı verilmiş. Web sitesinde yapılan oylama sonucunda bu isim ortaya çıkıyor. NEOM, İngilizcedeki New Türkçesiyle “Yeni” ve Arapçadaki “Müstakbel” kelimesinin ilk harfinin birleşmesiyle oluşan melez bir kelime. Bazı kaynaklara göre sonda “M”, tanıtan veliaht prens Muhammed bin Salman’ın adının baş harfi.
Kızıl Deniz’den başlayan -ki bu da sembolik ya da turistik bir seçim olabilir- bu çizgi dümdüz ilerleyerek deniz kenarından, dağları delip geçiyor, vadiler boyunca ilerliyor. Bu çizginin içinde doğanın çevrelediği, yapay zekanın teknolojik hale getirdiği bir hayat kurgulanıyor. Öncü ve yeni bir dünya düzenini işaret eden bu proje, şimdiden aklın ve hayal gücünün sınırlarını zorluyor. Kentte yaşam başladığında, şöyle bir görüntü hiç de şaşırtıcı olmayabilir: Çizgi kentteki akıllı evinde, fırına komut veren bir baba, Metaverse evreninde gezinen genç bir kız, ya da sanal gerçeklik gözlüğünü takmış, hologramın içinde oyun oynayan bir çocuk. Yeni bir dünya düzeninde yeni iletişim yöntemleri, yeni hayatlar. Peki her yeni akım iyi midir? Kim bilir?
The Line yaşama hazır hale geldiğinde, kentte hayatın akışını ve çizgi kentin sakinlerinin haleti ruhiyesini gözlemleyebileceğiz. Yeni bir hayat olarak lanse edilen bu projenin turizme ya da yeni bir kentleşme algısına ne kadar hizmet edeceğini de…
KAYNAKLAR
neom.com
